TURİZM ALAN VE MERKEZLERİNDE YERALAN TERMAL SULARIN KULLANMA HAKKI VE İŞLETİLME USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK
R.G. No:21805, Tarih:31.12.1993
Bu Yönetmelikten sonra, 686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu ve Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu Uygulama Yönetmeliği yürürlüğe konulmuştur. Ancak Uygulama Yönetmeliği, bu Yönetmeliği yürürlükten kaldırmamıştır.
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Yasal Dayanak
Amaç
Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı; turizm alanı ve merkezlerinde yer alan termal suların; değerlendirilmesi, bu özellikteki suları kullanan ve kullanacak olan tesis ve işletmelerin nitelik ve niceliklerinin belirlenerek iyileştirilmesi, projelerin onaylanması, mevcut ve kullanılmayan veya artan termal sular ile yeniden bulunacak olan termal suların işletilmesi, kullanılan bu nitelikte suların diğer hak sahipleri ile olan ilişkilerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik, turizm alan ve merkezlerinde yer alan yıkanmaya mahsus şifalı sıcak maden sularının (minarelize termal sular) kullanma hakkını almış gerçek ve tüzel kişilerin kullandıkları termal sular ile kullanılmayan veya ihtiyaç fazlası termal suların işletilme şekil ve şartları ile termal alanlarda bulunmuş ve bulunacak termal suların aranmasını, çıkarılmasını, işletilmesini, termal suları kullanan ve kullanacak olan tesis ve işletmelerin niteliklerini,bu tesis ve işletmelere ilişkin plan ve projelerin oylanmasını, tesis ve işletmelerin belgelendirilmesini, hak sahiplerinin bu özellikteki sular ve bu suların kullanıldığı tesis ve işletmelerle olan ilişkilerini ve yaptırımları düzenleyen hükümleri kapsamaktadır.
Sofra suları ile içilen maden suları bu Yönetmeliğin kapsamı dışındadır. Ancak, turizm alan ve merkezlerinde yer alan termal sular ile bunlara ait çamurların yanı sıra içilmek suretiyle içmece şeklinde ve soluma sureti ile tedavide kullanıma elverişliliklerinin Sağlık Bakanlığı’nca belirlenmesi ve kullanılmasına izin verilmesi halinde bu nitelikteki sular da bu Yönetmelik kapsamında değerlendirilir.
Yasal Dayanak
Madde 3- Bu Yönetmelik l2/3/l982 tarih ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununa 27/l0/l988 tarih ve 3487 sayılı Kanunla eklenen Ek Madde 1 hükmüne dayanılarak hazırlanmıştır.
İKİNCİ BÖLÜM
Tanımlar
Madde 4- Bu Yönetmelikte anılan;
Kanun: l2/3/l982 tarih ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununu,
Bakanlık: Turizm Bakanlığını,
T.Y.İ.N. Yönetmeliği: 6/9/l993 gün ve 93/4811 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konan Turizm Yatırım ve işletmeleri Nitelikleri Yönetmeliği’ni,
Toplam Yatırım Tutarı: Termal suyun kullanıldığı termal otel, termal kür merkezi, açık-kapalı termal havuzlar gibi termal kompleksi oluşturan tesislerin donanımlı maliyet tutarı,
Termal Su: Sıcaklığı (20C) üstünde olan, yer kabuğunun çeşitli derinliklerinde doğal olarak birikmiş ısı ile ısınan, diğer sulara nazaran içerisinde daha fazla erimiş mineral, tuzlar, gazlar ve nadir elementler bulunan, yararlı radyoaktivite sınırında olabilen, şifa niteliği Sağlık Bakanlığı’nca ve tıbbi araştırmalarla belirlenmiş olan yer üstüne doğal olarak çıkan veya çeşitli tekniklerle yer altından çıkarılan sıcak mineralize suları,
Termal Kaynak: Termal suların doğal olarak yeryüzüne çıktığı noktayı,
Termal Kaynak Debisi: Termal kaynaklardan çıkan termal suların lt/sn., ton/saat ve benzeri gibi birimler ile ifade edilen boşalım miktarını,
Kaptaj: Termal suların doğal olarak veya mekanik yolla yeryüzüne çıkması esnasında yeraltı ve yerüstü suları ile karışmaması, kirlenmemesi, debi ve sıcaklıkları ile kimyasal bileşimlerinin değişmemesini sağlamak, sudaki gazların kaçmasını önlemek ve termal suları en iyi şekilde toplamak amacı ile özel teknikle yapılan toplama havuzu, kuyu, galeri,sondaj kuyusu ve benzeri tesisler ile bunların karışımından oluşan tesisleri,
Jeolojik-Hidrojeolojik Etüd: Termal suların oluşumu, ısınması, çıkış mekanizması, rezervuar (akifer) fomasyon veya kakaçlar, jeolojik yapı ve tektonik, suların fiziksel ve kimyasal özellikleri ile analizleri,koruna alanları, termal suların sıcaklık ve debi artırım imkan ve şekilleri, rezervuar potansiyeli, emniyetli üretim şekil ve miktarı gibi araştırma konusu ile ilgili diğer hususların açıklandığı ve ilgili bilim dallarının da yardımı ile konuya ilişkin olarak bilgi, teknik, uygulama, görüş ve önerilerin yer aldığı jeolojik harita,kesit, diyagram ve benzeri ekleri de içeren araştırma raporunu,
Termal Su Sondajı: Yapılan jeoloji-hidrojeoloji ve jeofizik etüdler sonunda yeraltında varlığı saptanan termal suların sondaj yapılarak yeraltından yeryüzüne çıkarılmasını,
Koruma/Alanları: Termal suların fiziksel ve kimyasal özelliklerinin, debi ve sıcaklıklarının çeşitli etkenlerle değişmesini önlemek ve her türlü kirlenmeye karşı korunması amacı ile termal kaynak, kuyu ve sondaj kuyusu çevresinde jeolojik, hidrojeolojik verilere göre belirlenen alanları,
Rezervuar Akifer: Yeraltında ısınan termal suların ve/veya jeotermal akışkanların içinde toplandığı formasyon veya kayaca,
Sondaj Kuyusu: Yeraltında varlığı bilinen veya tesbit edilmiş olan termal suyu yeryüzüne çıkarmak ve üretim yapmak için sondaj makinaları ile çeşitli çaplarda açılan kuyuları,
Sondaj Kuyusu Teçhizi: Sondaj yöntemi ile açılan sondaj kuyusunun emniyete alınması ve suyun kapte edilmesi için kuyu içine indirilen projelendirilmiş boru sistemi ile çimentolama ve çakıllamayı,
Artezyen: Yeraltındaki termal suyun; hidrolik sistem, rezervuar basıncı, gazların etkisi ile basınçla doğal olarak yeryüzüne fışkırma olayını veya termal suyun kuyulardan doğal olarak çıkışını,
Kuyu Üretimi: Kuyunun artezyen miktarı debisini veya çeşitli pompalar vasıtası ile kuyulardan teknik şartlara uygun biçimde çekilen termal suyun lt/sn., ton/saat gibi birimlerle ifade edilen miktar ve değerini,
Kuyu Verimi: Hidrodinamik dengeyi bozmadan devamlı olarak alınabilecek termal su miktarını,
Pompa Testi: Kuyuya indirilen pompalar yardımı ile çeşitli yöntemlerle yapılan pompalama denemeleri ile akifer ve kuyu parametrelerinin maksimum emniyetli üretim miktarları, kaynak ve kuyular ile yeraltı-yerüstü suları arasındaki ilişkinin, teknik verilerin testler ile belirlenmesini,
Günlük Toplam Termal Su Miktarı: Termal kaynak, kuyu ve sondaj kuyularından bir günde üretilen toplam termal su miktarını, lt/sn., t/h, değerlerini,
Sahanın Termal Su Potansiyeli: Yapılan kuyu testleri sonunda yeraltındaki rezervuar formasyon veya fay zorundaki termal su sisteminden dengeyi bozmadan alınabilecek en fazla termal su miktarını,
Termal Kür Merkezi: İçinde tedavi amaçlı termal suyun kullanıldığı; sıra banyo, havuz banyosu, basınçlı duş, çamur banyosu, masaj, beden eğitimi, fizik tedavi ve uygun görülen diğer destek tedavi uygulamalarının yapıldığı, konaklama tesisine ısıtılmış kapalı bir geçitle bağlı olan, T.Y.İ.N. Yönetmeliği, diğer ilgili kanun ve bağlı yönetmeliklere uygun olarak yapılmış ve Sağlık Bakanlığınca uygun görülmüş, belgelendirilmiş, kalıca ismi ile de anılan tesisleri,
Yararlanılan Termal Su: Hak sahiplerinin yararlanmakta oldukları termal kaynak, kuyu ve sondaj kuyusundan sağlanan ve tedavi ve benzeri amaçlarla projesine uygun olarak kür merkezinde Bakanlık izni ile kullanılan termal su miktarını,
Yararlanılmayan Termal Su: Bakanlığın hak sahiplerine tedavi amacı ile kullanmasına izin verdiği termal su miktarından artan ve kullanılmayan, bu nedenle de başka yatırımcılara tahsis edilebilecek su miktarını,
Sıra Banyo: İçerisine bir insanı alabilecek büyüklükte küveti bulunan banyo uygulama mekanını,
Tedavi Havuzu: Yalnız tedavi amaçlı termal su kullanılan havuzları,
Termal Havuz: Serbest kür veya rekreatif amaçlı termal suyun kullanıldığı havuzları,
tanımlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Genel Hükümler
Bakanlığın Yetki Alanı
Madde 5- İlan edilen turizm alan ve merkezlerinde yer alan ve menfaatleri kamuya ait oldukları için Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki termal sular ile bu özellikteki termal suları kullanan hak sahibi tesis ve işletmelerde 2634 sayılı “Turizmi Teşvik kanunu” ve bu Kanuna ek madde olarak eklenen 3487 sayılı Kanuna göre; 927 sayılı “Sıcak ve Soğuk Maden Sularının İstismarı ile Kaplıcalar Tesisatı Hakkında Kanun”, 6977 sayılı “Madenlerin Arama ve İşletilmesi Hakkında 4268 sayılı Kanunun İkinci Maddesinin Değiştirilmesine Dair Kanun” hükümleri doğrulusunda belirtilen kurumların yetkileri Bakanlığa aittir. Ancak, özel idarelerin rüsum ve temettü hakları saklıdır. Bakanlık;
a) Termal suları araştırarak sağlık ve termal turizm ile ilgili potansiyel alanları belirler. Potansiyel arttırım çalışmalarını apar.
b) Sağlık Bakanlığı’nca nitelik ve nicelikleri belirlenmiş olan termal suların, Bakanlıkça belgelendirilen tesis ve işletmelerde, sağlık ve termal amaçlı olarak kullanımını sağlar.
c) Kullanılmayan, artan termal suları yatırımcı ve işletmecilere tahsis eder.
d) Termal kaynakların boşalım debilerini, kuyuların pompasız ve pompalı olarak emniyetli üretim debileri ile maksimum-minimum üretim debilerini kuyu testleri ve ölçümlerle belirler.
e) Termal kaynak ve sondaj kuyularından üretilen günlük toplam emniyetli üretim miktarları ile toplam debinin belirlenmesi, tesiste kullanılan ve kullanılması gerekli olan termal su miktarlarının belirlenmesi ile kullanılmayan, artan su miktarlarını saptar.
f) Tedavi amacı dışındaki amaçlar için termal suyun jeotermal enerjisinden entegre olarak; ısıtma, aircondition, soğutma gibi uygulamalarda kullanımına izin verir. Bu amaçlarla yapılan kullanımlarda aşırı üretim ve tekniğe aykırı uygulamalarla termal su rezervuarının olumsuz yönde etkilenmesinin önlenmesi (rezervuar beslenmesi için geribasım-reenjeksiyon ve benzeri uygulamalar)ile ilgili tedbirleri aldırtır. Geribasımda; kapalı ısı transferi sisteminden geçen ve ısı alımı dışında kullanılmamış, bakteriyolojik olarak kirlenmemiş termal su kullanımını sağlar.
g) Termal suyun kaynak ve kuyularda yeraltı ve yerüstü etkenlerle kirlenmesinin önlenmesi, kaynak koruma alanlarının belirlenmesi, çeşitli amaçlarla kullanıldıktan sonra atık termal suların çevre kirliliğine neden olmasının önlenmesi gibi gerekli teknik tedbirlerin alınmasını sağlar.
h) 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nun 10’uncu maddesi hükmü uyarınca fiyat tarifelerini belirler.
Bakanlık, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Sağlık ve Çevre Bakanlıklarının da görüşlerini alarak bu konuda gerekli çalışmaları yapar veya ilgili Bakanlıklarca ve /veya meslek odalarının ehil oldukları kabul edilen uzman kuruluşlar ve idarelere yaptırır.
Amaç Dışı Çalışmalarda Termal Su çıkması
Madde 6- Turizm alan ve merkezlerinde yapılan;
a) Kullanılmaya yönelik soğuk yeraltı sularının aranması veya diğer amaçlara yönelik her türlü sondajlı çalışmalarda,
b) Tünel, galeri, kuyu, yarma, kanal, temel açma gibi her türlü yeraltı ve yerüstü faaliyetlerine termal sulara rastlanılması veya su çıkması halinde ilgililer en geç 3 gün içerisinde durumu Bakanlığa ve en yakın mülki idare amirine bildirmek zorundadır.
Gerekli teknik tedbirler alınarak çıkan termal su kontrol altına alınıp, bu suyun diğer termal kaynak ve kuyuları etkilemesi, çevre kirliliği yaratması gibi olumsuz etkileri çalışmaları etkileri yapanlarca önlenir. Termal suyun temiz olarak aktığı zaman analiz için yeterli miktarda termal su numunesi usulüne göre alınarak Sağlık Bakanlığınca uygun görülecek kurum ve kuruluşlara komple kimyasal analizi yaptırılır ve sonuç en kısa sürede Bakanlığa bildirilir. Konuya ilişkin kesin uygulamalar Bakanlıkça belirlenecek esaslara göre ilgili mülki amir tarafından yaptırılır.
Termal turizm alan ve merkezlerinde daha önce maden işletme ruhsatı alan maden işletmeleriyle termal su kullanım hakkını almış olan işletmelerin hak ve yükümlülükleri 3213 sayılı Maden Kanunu ve bağlı yönetmelikle bu Yönetmelik hükümleriyle düzenlenir. Üretime yönelik uygulamalar sonunda oluşacak olan sorunlar Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden Dairesi ile Bakanlığın ortak kararına göre sonuçlandırılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Termal Su Miktarı ve İhtiyacının Belirlenmesi Esasları
Termal Su Miktarının Belirlenmesi
Madde 7- Turizm alan ve merkezlerinde yer alan termal suların; mevcut, kullanılan, kullanılmayan ve/veya artan termal su miktarlarının tespiti 5 inci madde belirtildiği şekilde Bakanlıkça yapılır veya yaptırılır.
Bu tespitler Yönetmeliğin yürürlük tarihini izleyen l2 ay içinde, daha sonra ilan edilen turizm merkez ve alanlarında ise ilan tarihinden itibaren en geç 12 aylık süre içerisine yapılır.
Termal su Miktarları ile Sıcaklıklarının Belirlenmesi
Madde 8- Termal tesislerin bulunduğu termal alandaki termal kaynak veya sondaj kuyularından çıkan ve üretilen termal su miktarları ile tesislerde halihazırda kullanılan, mevcut projelere göre kullanılması gereken, kullanılmayan, kullanılan miktardan artan termal su miktarlarının tespitinde bir günlük toplam üretim ve tüketim miktarları ile bu belirlemeye esas olacak diğer parametreler birlikte dikkate alınır.
a) Termal su, kaynaklardan elde ediliyorsa; termal kaynağın boşalım debisi(lt/sn. veya ton/gün) ve sıcaklığı (C) termal kaynağın bir günlük toplam boşalım miktarı,
b) Termal su kuyulardan elde ediliyorsa, kuyu ve sondaj kuyusundan pompasız olarak artezyen şeklinde üretilen termal suyun debisi, kuyu içi ve kuyu dışı pompalar ile yapılan üretim debisi (lt/sn) ve sıcaklıkları (C),
c) Mevcut kuyulara ek olarak yeni kuyular açılması sureti ile sahada arttırılabilecek muhtemel termal su miktarının belirlenmesine ilişkin olarak da; sondaj kuyularının birbirini ve termal kaynağı etkileyip etkilemeyeceği, termal suların yeraltı suları ile olan ilişkilerinin kuyu testleri ile belirlenmesi, kuyuların toplam emniyetli maksimum verimlilikleri,
göz önünde bulundurulacak parametrelerdendir.
Termal Su Miktarlarının Belirlenmesinde İhtilafların Çözümü
Madde 9- Bakanlıkça mevcut belge ve veriler termal su miktarlarının belirlenmesine yetmiyor ise, termal su ölçümü, test ve belirleme çalışmaları Bakanlıkça yapılır veya ilgili Bakanlıklar meslek odalarınca ehil kabul edilen uzman kuruluş ve idarelere yaptırılır.
Uyuşmazlık halinde; Bakanlıkça uygun görülecek uzman veya uzman kuruluşların katılımı ile ilgili Valiliğin başkanlığında kurulacak bir komisyon tesbitleri yapar. Komisyon raporu en geç bir ayda Bakanlığa verilir. Ancak nihai ve kesin karar verme ve uygulama yetkisi Bakanlığa aittir.
Termal Tesislerin Termal Su İhtiyacının Belirlenmesi
Madde 10- Termal tesislerin ihtiyaç duyduğu termal su miktarları;
a) Bir kişinin günde bir kez banyo yapacağı var sayılarak sıra banyo tedavisinde yaklaşık 400 lt/gün/kişi termal su kullanılacağı,
b) Grup terapi havuzu ile rekreatif amaçlı havuzların büyüklük ve derinliğinin belirlenmesinde asgari olarak kişi başına 4m3 havuzları ile l.5 m. havuz derinliğinin oluşturacağı 6m3 su hacmine gerek olduğu,
c) Tüm termal havuzlarda termal suyun havuz tabanından verilerek havuzun doldurulacağı ve havuz suyunun yüzeyden taşırılacağı, havuz suyunun en geç 6 saat içinde tamamen değişeceği,
d) Grup terapi havuzları ile termal su veya normal su karışımının kullanıldığı rekreatif amaçlı havuzlarda özel filtre ve dezenfeksiyon sistemi yanında hijyenik tedbirler alınacağı, havuz suyunun en geç 24 saatte bir değiştirileceği,
e) Termal suyun amaca uygun ve ekonomik biçimde kullanımının sağlanacağı,
f) Özel banyolarda ve özel tedavi havuzlarında en fazla 45 dakikada bir banyo değişimi alacağı ve çalışma süresinin maksimum 12 saat süreceğinin (en az 15 banyo) kabul edileceği, termal suyun kullanılacağı tesisin tedavi amaçlı faaliyet süresinin günde l2 saat olacağı,
g) Açık ve kapalı termal havuzlar ile tedavi havuzları, banyolar, çeşitli duşlar, tedavi ve rekreatif amaçlı kullanılan ve kullanılacak olan tüm tesisler ve bağlı işletmelerin termal su ihtiyacının mevcut tesis ve projelerine göre hesaplanacağı,
h) Projesine ve teknik raporuna göre termal suyun jeotermal suyun jeotermal enerjisi ile termal kür oteli ve ona bağlı kür merkezi ile diğer eklentilerin termal su (jeotermal akışkan) ile ısıtılması ve soğutulması için gerekli ısı ihtiyacının karşılanmasında kullanılacak olan termal su miktarının belirlenmesinde ısıtma projesinin esas alınacağı, jeotermal ısıtma için yapılan ısı transferinden sonra termal suyun özelliği değiştirilmeden 35-40 C derecedeki tedavi sıcaklığına düşürülerek kullanılacağı,
ı) Rezervuarın geri beslenmesi amacıyla sulama suyu, kanalizasyon, göl, deniz ve nehirlere verilemeyen kimyasal ve bakteriyolojik olarak kirlenmemiş, temiz mineralize termal suların gerektiğinde tekrar rezervuara geri basılacağı (reenjekte edileceği),
hususları göz önünde bulundurularak belirlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Termal Suların Üretimi, Kullanımı, Tesislere Ait Şartlar
Termal Suların Üretim Şekli ve Miktarı
Madde 11- Termal su ihtiyaçları belirlenerek kullanım izni verilen işletmeciler, Bakanlıkça belirlenen miktardan fazla üretim yapamazlar. Ferdi ve ortak kullanımlarda kaynak veya kuyudan çıkan termal su otomatik sayaçdan geçirilerek ortak kullanım miktarı devamlı olarak belirlenir.
Bakanlıkça belirlenen miktardan fazla termal su üretimi yaparak diğer kaynak ve kuyuların etkilenmesine, termal suyun debisinin azalmasına neden olan işletmeler neden oldukları zararları karşılarlar.
Aynı yerde veya aynı amaçla birden fazla sondaj kuyusundan termal su üretiliyorsa ortak etkilenmeler kuyu testleri ile önceden saptanır ve kuyuların aynı anda üretim yapmasına göre kullanılabilecek emniyetli üretim miktarları belirlenerek emniyetli üretim miktarları belirlenerek emniyetli termal su kullanım ve üretim izni Bakanlıkça verilir. Meydana gelecek olumsuzlukları gidermek amacı ile gerekli araştırma ve iyileştirme çalışmaları ile alınacak teknik önlemler ve bununla ilgili donanım, araç ve gereç kullanımını Bakanlığın görüş ve iznine göre yatırımcı kendisi sağlar. Ortak üretimden yararlanan yatırımcı ve işletmeciler bu önlemleri birlikte alırlar ve her türlü masrafları kullandıkları termal su miktarına göre ortak olarak kendileri karşılarlar. Bu konuda karar verme ve gerekli önlemleri almaya Bakanlık yetkilidir.
Doğal afetler, jeolojik olaylar, kuyu donanımı bozukluğu, kabuklaşma ve tıkanma gibi kimyasal etkenler yanında rezervuar basıncının doğal olarak azalması gibi nedenler ile artezyen miktarı ve termal suyun azalması halinde Bakanlık yeniden düzenleme yapmaya yetkilidir.
Termal Suların Aranması, Çıkarılması, Kullanılması
Madde 12- Bakanlıktan izin alınmak koşulu ile; turizm alan ve merkezlerinde yer alan termal suların çıktığı termal alanların jeolojik ve hidrojeololjik etüdleri, kaynak koruma alanları etüdü, termal suların aranması, termal su sondajları, termal su üretimi, kuyu donanım projeleri, kuyularla ilgili testler ve kuyu parametrelerinin saptanması, mevcut termal su miktarı ile potansiyelinin belirlenmesi, gerekli diğer teknik çalışmalar ve bu çalışmalara ait raporlar Jeoloji Mühendisleri Odasınca onaylanır. Kamu kurum ve kuruluşlarınca hazırlanan raporlarda bu koşullar aranmaz.
Termal suların; fizikokimyasal özelliklerinin korunarak taşınması, dağıtımı, termal suların kullanım sıcaklığına getirilmesi için gerekli sistemler ile termal tesislerin ve diğer yerlerin jeotermal enerji ile ısıtılması ve soğutulmasıyla ilgili proje ve uygulamalar jeotermal konusunda uzmanlaşmış mühendisler tarafından yürürlükteki kanun ve yönetmeliklere uygun olarak gerçekleştirilir.
Termal Su Kullanımı ve İlgili Tesislere Ait Şartlar
Madde 13- Turizm alan ve merkezlerinde yer alan termal suyun ve bu suyun kullanıldığı tesislerdeki işletilme usul ve esasları aşağıda belirtilmiştir:
a) Sağlık Bakanlığı veyahut onun uygun gördüğü uzman kurum ve kuruluşlar tarafından mineralize termal suların fiziksel-kimyasal analizi yapılarak belirlenen sonuçlara ve yapılan araştırmalara göre insan sağlığına olan olumlu etkinlikleri, endikasyon özellikleri saptanarak bir raporla belgelendirildikten sonra ancak 8-l0 uncu maddelerde belirtilen esaslara göre Bakanlıkça öngörülecek miktarlarda ve Bakanlığın onayı ile sağlık ve tedavi amaçlı olarak termal tesislerde kullanılır.
b) Termal Kaynak ve kuyular ve termal kür(kaplıca) çevresinin uygulama imar planı; termal kür merkezlerinde ve ilgili tesislerde yararlanılan termal suyun gülük toplam miktarı, banyo ve tedavi kapasitesi, kaynak koruma alanları göz önüne alınarak; Turizmi Teşvik Kanunu’nun 7nci maddesi, turizm Alanlarında ve Merkezlerinde İmar Planlarının Hazırlanması ve Onaylanmasına İlişkin Yönetmelik ile Turizm Yatırım ve İşletmeleri Nitelikleri Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak hazırlanır ve Bakanlıkça onaylanır.
c) Sağlık ve tedavi amaçlı olarak termal sulardan yararlanılarak onaylı uygulama imar planı kapsamında yer alan termal kür üniteleri sağlık tesisleri olmakla Turizm Yatırım ve İşletmeleri Nitelikleri Yönetmeliği hükümleri uyarınca Sağlık Bakanlığının görüşüne uygun bir şekilde projelendirilerek belgeli bir konaklama tesisinin tamamlayıcı bölümü olarak yapılıp işletilebilir. Bakanlık bu tür işletmeleri ilgili mevzuattaki esas ve usullere göre belgelendirir.
Tedavi (kür) üniteleri konaklama tesisinden ayrı binalarda ve kapalı geçitlerle bağlantılı olarak düzenlenir.
d) Bağımsız konaklama tesislerine kapalı bir geçitle bağlanan termal kür tesislerinin mimari, mühendislik, su dağıtım ve nakli, termal su ile ısıtma projeleri bu Yönetmelik yanında ilgili kanun ve yönetmelikler ile Bakanlık ve Sağlık Bakanlığının belirlemiş olduğu esaslar ve gerekli teknik koşullara uygun olarak hazırlanır.
e) Sağlık Bakanlığınca şifa özellikleri belgelenen termal suyun kullanılacağı termal kür merkezi tesislerine (kaplıcaya) ait projelerin Bakanlık ile Sağlık Bakanlığınca birlikte belirlenmiş olan teknik koşullara uygunluğu Sağlık Bakanlığınca da onaylandıktan sonra kür merkezleri ile konaklama tesisi ve diğer birimlere ait projeler birlikte incelenerek belgelendirilmek üzere Bakanlığın görüş ve onayına sunulur. Projelerin Bakanlıkça 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu ile bağlı yönetmelikleri hükümlerine uygun bulunması halinde projeler onaylanarak tesise “Turizm Yatırım Belgesi” verilir.
Yatırımın tamamlandığının belirlenmesi halinde konaklama ve sağlık tesislerine; Turizm Yatırım ve İşletmeleri Nitelikleri Yönetmeliği hükümlerine göre Bakanlıkça “Turizm İşletme Belgesi” verilir.
Tedavi amaçlı olarak termal tesisin işletmeye açılabilmesi için Sağlık Bakanlığından kaplıca izni alınması zorunludur.
f) İmar planında yer alan ve (c) bendinde belirtilen tesisler dışında kalan ve termal suyu sadece banyo-hamamda veya rekreatif amaçla kullanacak olan turizm belgeli konaklama tesisleri ile diğer turizm belgeli tesislere ancak 14 üncü madde açıklanan şartlar ve yönetmelik hükümlerine uymak kaydıyla Bakanlıkça termal su kullanım izni verilir.
Önceden yapılmış tesisler ile termal suyun konaklama tesisi içinde ihtiyaç ve tıbbi uygulama gereği kullanılma zorunluluğunun doğması ve bu tür özel uygulamaların gerekli ve yararlı olduğunun anlaşılması halinde termal suyun kullanılabilmesi için özelliğinin bozulmaması, uygun havalandırma ve hijyenik tedbirlerin alınması, suların periyodik olarak bakteriyolojik analizlerin yapılması ve diğer tüm tıbbi ve teknik önlemlerin alınması gereklidir.
Halen mevcut konaklama ve diğer tesislerinde termal su kullanan işletmeciler bu Yönetmeliğin yürürlüğe girişi ile birlikte Yönetmelikte yer alan usul ve esaslara uymak zorundadır.
ALTINCI BÖLÜM
Termal Suları Kullanım Hakkı, Su Talebi ve Başvuru Esasları
Termal Suları Kullanma Hakkı
Madde 14- Termal suları kullanma hakkı, gerçek kişiler yanında esas mukavelesinde belirlenen iştigal konuları içerisinde sağlık ve termal turizm yatırım işletmeciliği de yer alan ve Türk kanunlarına göre kurulmuş bulunan şirketler ile kamu iktisadi teşebbüsleri ile müesseseleri, yerel yönetimler ve yatırımcı sermaye ortaklı veya yabancı şirketlere tanınır.
Termal Suyun Kullandırılması
Madde l5- Turizm alan ve merkezlerinde ulunduğu halde kullanılmayan, tam olarak değerlendirilmediği için artan ve yeni bulunacak olan termal sular, ilgili valilik, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Çevre Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığının görüşleri de alınarak bu Yönetmelikte belirlenen koşullara göre yatırımcı ve işletmecilere Bakanlıkça kullandırılır.
Termal Su Talebi
Madde 16- Turizm alan ve merkezlerinde termal suları kendisine ait veya kiraladıkları termal tesislerde kullanacak olan yatırımcılar ile termal su sağlayarak mevcut tesislerini standartlara uygun hale getirecek ve geliştirecek olan işletmeciler bu Yönetmelik esaslarına uygun olarak Bakanlığa müracaat ederek termal su talebinde bulunmak zorundadır.
Bakanlıkça gerekli görülmesi halinde turizm alan ve merkezlerinde bulunan termal suların dağıtımı ve kullanımına ilişkin usul ve esaslar ilanen de duyurulur.
Kamu Arazileri ile Birlikte Termal Su Talebi
Madde 17- Turizm alan ve merkezleri içerisinde imar planları ile turizme ayrılarak Bakanlık tasarrufuna alınmış olan kamu arazilerinden yatırımcılara ilanen tahsisi uygun görülenlerin bulunduğu yerlerde termal suların da bulunması halinde bu sular, kullandırılacak arazi ile birlikte yatırımcılara Bakanlıkça verilir. Uygulamalar bu Yönetmelik yanında Turizm Yatırım ve İşletmeleri Nitelikleri Yönetmeliği ile Kamu Arazisinin Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre yürütülür.
Yatırımcıya tahsis edilecek kamu arazileri ile bu arazilerde bulunan ve yatırımcının kullanımına verilecek olan termal sular Bakanlık tarafından kamu arazisi ile birlikte ilan edilir.
Müracaat şekil ve süresi, gerekli diğer bilgiler ile koşullar hazırlanacak şartnamede belirlenir.
Aynı turizm alan ve merkezlerinde birden fazla kamu arazisi ile birlikte termal su kullanımı veya ilanı söz konusu olduğunda termal suyun ortak kullanım amacıyla tesislere taksimi; arazi tesis özelliği, potansiyeli ve turizmdeki etkinliği dikkate alınarak gerçekleştirilir.
Termal Su Talebi Başvuru Şekli
Madde l8 – Yönetmelik esaslarına göre termal su talebinde bulunacak olan yatırımcı aşağıdaki bilgi ve belgelerle Bakanlığa başvurur.
a) Dilekçe,
b) Talep edilen termal suyun; yeri, adı, sıcaklığı, debisi, çıkış ve üretim şekli, miktarı, varsa konu ile ilgili olarak 12 inci maddede belirtilen ve uzmanlarca hazırlanan jeoloji-hidrojeoloji etüd raporu, sondaj ve kaynak koruma alanları raporu,
c) Sağlık Bakanlığı’nca uzmanlığı kabul olunan kişi ve kurumlarca termal suyun analizinin yapılarak fiziko kimyasal özelliklerinin belirlenmiş olduğu komple analiz raporu ile bu rapora göre Sağlık Bakanlığı’nca uzmanlığı kabul olunan kişi ve kurumlarca termal suyun belirlenmiş olan endikasyon (şifa) özelliğini gösterir rapor,
d) Termal su ile kullanılacak tesisin bulunduğu arazinin mülkiyet durumuna ait bilgi ve belgeler (tapu senedi, kira sözleşmesi, izin, irtifak hakkı ve benzeri tasdikli suretleri), imar planı, alt-üst yapı durumu,
e) Termal suyun kullanılacağı tesisin; türü, sınıfı, kapasitesi, yan üniteleri, işletme şekli, düşünülen işletmeci kuruluş, pazarlanmasına ilişkin düşünceler, iç ve dış turizme yararı, tesisin yaklaşık maliyeti, yatırım zamanlama tablosu, planlanan finans kaynağı, öz kaynak ve kredi miktarı, şirketin nakit akışı, kullanılan ve artan termal suyun çevre kirliliğini önlemesi ve rezervuarın geri beslenmesi ile ilgili ve yatırımcı ve/veya işletmecinin taahhüdünü de içeren ön fizibilite raporu,
f) Yabancı veya Türk yatırımcıların kurdukları sermaye şirketlerinin; isim, unvan, adres, faaliyet alanları, iştirakleri, menkul-gayrimenkul mal varlıklarına ilişkin belgelerin onaylı ekleri, şirketin son 3 yıllık kar-zarar cetvelleri, konu ile ilgili deneyimlerini gösteren referansları ile Ticaret Sicili Gazetesi,
g) Gerçek kişi müteşebbislerin bu maddelere ek olarak menkul, gayrimenkul mal varlıkları (belgelerin onaylı örnekleri), nakit durumu (Bankaca onaylı), son 3 yıllık vergi ödeme belgesi, iştiraki olduğu şirket veya şirketlerle hisse miktarı ile şirketlerin iştigal koşullarını içeren bilgiler.
Yatırımcılar termal su talebinde bulunmadan önce Bakanlıktan ön bilgi isteyebilirler.
Bakanlık talepleri değerlendirerek kullanımına izin vereceği termal suyun miktarını veya talebin olumsuz bulunduğunu en geç 3 ay zarfında belirleyerek yatırımcıya duyurur.
İşlerin Takibi
Madde l9 – Termal su talebinde bulunan yatırımcı ve işletmecilerin termal su kullanma izni ve belgesi ile diğer belgeleri alabilmek için Bakanlığa sundukları evrakın aslına uygunluğu noterlik veya ilgili kamu kurumlarınca onaylanır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Termal Su Talebi Değerlendirmesi, Belgelendirilmesi, Sözleşmeler ile Bedel ve Teminatlar
Başvuruların Değerlendirme ve Belgelendirmesi
Madde 20- 19 uncu maddede belirtilen şekilde tüm belge ve bilgilerin tamam olarak Bakanlığa teslim tarihinde itibaren Bakanlık; yatırımcının önerileri, finansman gücü, turizm ve termalizm konularındaki işletme deneyimi ile pazarlamaya ilişkin özel avantajlarını üç ay içinde değerlendirerek ön izin verilip verilmeyeceğini kararlaştırır ve yatırımcıya kararını yazılı olarak bildirir.
Yatırımcıya iletilecek ön izin kararında ayrıca yatırımcının kullanımına verilen su miktarı da belirlenerek yatırımcının bu tebligatı aldığı tarihten itibaren 30 gün içerisinde;
– Tutarı Bakanlıkça belirlenecek olan Teminat Mektubunu,
– Yatırımın, ön izin sağlamak için yatırımcı tarafından Bakanlığa verilen ön fizibilite raporuna uygun olarak gerçekleştirileceğine dair noterden onaylı taahhütnameyi,
Bakanlığa vermesi gerekir.
Bakanlık yukarıda anılan belgelerin kendisine ulaştırıldığı tarihten itibaren en geç 30 gün içerisinde yatırımcıya termal su kullanım ön iznini verir. Ön izin süresi en fazla 12 aydır.
Yatırımcı ön izin süresi içerisinde yatırıma ilişkin uygulama projelerini Turizm Yatırım ve İşletmeleri Nitelikleri Yönetmeliğine uygun bir şekilde hazırlayarak Bakanlığa verir.
Bakanlık uygulama projelerini uygun gördüğü takdirde yatırımcıya Turizm Yatırım Belgesi verir. Yatırımcının işletme belgesi alması için gerekli olan süre ayrıca yatırım belgesi üzerine Bakanlıkça yazılır.
Termal Suyun Kiralanması, Bedeller ve Teminatlar
Madde 21- Kendisine Turizm Yatırım Belgesi verilen yatırımcı ile Bakanlık arasında termal suyun kullanımına ilişkin sözleşme imzalanır. Bu sözleşmede yatırımcıya kullandırılacak termal su miktarı, kullanım süre ve şartları ile yatırımcıdan alınacak rüsum tutarı ve ödeme şartları gösterilir.
Rüsum tutarı; ilgili valiliğin de görüşü alınarak yatırımcının başvuru tarihinde yürürlükte olan inşaat birim maliyeti esas alınmak suretiyle hesaplanacak toplam yatırım maliyet tutarının % 01’i ile % 03’ü arasında Bakanlıkça belirlenir.
Yatırımcı ile Bakanlık arasında akdedilecek sözleşmenin düzenlenmesi ile birlikte daha önce Bakanlıkça verilen ön izin kesin izne dönüşür.
Yatırımcıya verilen kesin izin tarihi aynı zamanda kira aktinin başlangıç tarihi olup ödenmesi gereken rüsumlar da bu tarihten itibaren en geç 30 gün içinde il özel idaresine peşinen ödenir.
Rüsum tutarları toptan eşya fiyat indeksleri dikkate alınarak her yıl yeniden Bakanlıkça belirlenir.
Yatırımın, projesine uygun olarak subasman seviyesinin üzerine çıktığı Bakanlıkça belirlendiğinde teminat mektubu yatırımcıya geri verilir.
Belgeli termal turizm yatırımı Bakanlıkça onaylanan projelere uygun olarak tamamlandığında Turizm Yatırım ve İşletmeleri Nitelikleri Yönetmeliğinde belirlenen esaslara göre yatırıma Turizm İşletme Belgesi verilir.
Yatırımcının sözleşme hükümlerine aykırı davrandığının belirlenmesi halinde ayrıca ihbar ve ihtara gerek olmaksızın sözleşmesi iptal edilerek rüsum tutarı özel idareye irad olarak kaydedilir.
Yatırımcının kusuru olmaksızın, yatırımın gerçekleşmemesi ya da su kullanım hakkının kullanılmasını engelleyen nedenlerin varlığı halinde teminat yatırımcıya iade edilir. Yatırımcı ayrıca herhangi bir hak talep veya iddia edemez. Ancak, aynı yerde veya başka bir alanda müsait ve tahsis edilememiş termal su kullanım imkanı varsa, dağıtımında, yukarıda anılan şekilde kendi kusurları dışındaki haklarını yitiren yatırımcılara Bakanlıkça termal su kullanım hakkı tanınır.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Hakların Sona Ermesi, Sözleşmeleri Feshi
Hakların Devri
Madde 22- Yatırımcı ve işletmeciler; termal su kullanım haklarını ve sözleşme ile kullandıkları termal suların tamamını veya bir kısmını başka bir şahıs veya tüzel kişilere devredemez, kiralayamaz ve başka amaçlarla üçüncü şahısların yararına sunamazlar. Aksinin Bakanlıkça veya valilikçe belirlenmesi haline verilen izin ve sözleşme feshedilerek alınan teminat ve rüsum özel idare tarafından irad kaydedilir.
Fesih ve Sonuçları
Madde 23 – Bakanlıkla yapmış oldukları sözleşme hükümlerine uymayan, Yönetmelikte anılan şartları yerine getirmeye ve belirlenmiş süreler içerisinde yatırım ve işletme belgelerini almayan, yatırım gerçekleştirmeyen ve yatırımı onaylı plan, projelerinden farklı olarak gerçekleştiren rüsum ödemede temerrüde düşen, tesisleri Turizmi Teşvik Kanunu’nun 6 ıncı maddesinde belirleniş olan kurallara aykırı olarak kullanan ve 34 üncü maddesinde belirlenen şartların oluşumuna neden olan yatırımcı ve işletmecilerin belgeleri ve sözleşmeleri fesh edilir. İlgili kanunlarda yer alan ceza hükümleri uygulanır ve alınan teminat yanında muaccel kira parası tutarı da irad kaydedilir. Hakkın feshi, ödenmemiş borçları terkin etmez.
Yatırımcı ve işletmeci bu konuda herhangi bir tazminat ve bedel talebinde bulunamaz. Bu durumda termal sular tespit edilecek yeni şartlara göre Bakanlıkça başka yatırımcı ve işletmecilere kullanmak üzere verilir.
Hak Süresinin Bitimi
Madde 24 – Termal su izni kullanımına ilişkin sözleşme süresinin bitmesi ile yatırımcı ve işletmecinin tüm hakları sona erer. Bakanlık, amaca ve güncel şartlara uygun olarak termal su kullanım ve kira sözleşmesinin süresini gerekli ve uygun gördüğü takdirde uzatır.
Sözleşmelerin sona ermesi ile kuyu ve kaynak emniyeti bakımından; termal su kaptaj ve kuyu başı donanımları, aletleri ile teknik malzemeleri olduğu gibi ve hazırlanacak bir tutanakla Bakanlığa bırakılır. Kuyu ve kaynaklara verilecek zararlar kiracı tarafından tazmin edilir.
Madde 25 – Termal su kullanım hakkının sona ermesi halinde tapu sicilleri üzerine termal su ile ilgili olarak konulmuş olan kısıtlayıcı kayıtlar Bakanlığın talebi üzerine terkin edilir.
Madde 26 – Termal su kullanımına ilişkin sözleşme sona ermeden veya yatırımcının kusuru olmaksızın haktan yararlanma olanağının ortadan kalkması halinde teminatı yatırımcıya iade edilir. Yatırımcı bunun dışında Bakanlıktan herhangi bir hak ve bedel talep edemez.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Denetleme, Cezalandırma ve Koordinasyon
Denetleme ve Cezalandırma
Madde 27 – Bu Yönetmelik hükümlerine göre termal su kullanım hakkını edinmiş bulunan turizm belgeli yatırım ve işletmeler; diğer mevzuattaki ceza hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nun 30, 3l, 32, 33, 34, 35, 36 ıncı maddelerinde belirtilen esaslara göre denetlenir ve cezalandırılır.
Madde 28 – Turizm alan ve merkezlerinde bulunan belgeli termal turizm yatırım ve işletmeleri ile termal suların üretildiği ve kullanıldığı termal kaynak ve kuyuların koordinasyon ve denetim yetkisi münhasıran Bakanlığa aittir. Bakanlık bu yetkisini kullanırken gerektiğinde ihtisas sahibi kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili valilik ve yerel yönetimlerin yardım ve katkılarını ister.
Sağlık ve çevre kirliliği ile ilgili denetim ve yaptırımlar ilgili kanunlar ile yetkili kılınan kamu kuruluşlarınca uygulanır.
ONUNCU BÖLÜM
Son Hükümler
Madde 29- Uygulamaya ilişkin olarak bu Yönetmelikte yer almayan hususlarla ilgili olarak Bakanlık tebliğ ve genelgelerle düzenleme yapmaya yetkilidir.
Madde 30- 2634 sayılı turizmi Teşvik Kanununa Bir Ek Madde Eklenmesi Hakkındaki 3487 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra turizm alan ve merkezlerinde termal sulardan turizm amaçlı kullanıma ek olarak çeşitli yöntemlerle elde edilebilecek; mineral, tuz, radyoaktif elementler, gaz ile benzerlerinin üretilmesi, satılması ve ihracı 3213 sayılı Maden Kanunu ile yürürlükteki diğer ilgili mevzuat ile belirlenir.
Geçici Madde 1- Turizm alan ve merkezi içerisinde yer alan ve kendilerine 927, 6977 sayılı Kanunlar, eski fermanlar, Bakanlar Kurulu kararları ile tesislerinde termal suları kullanma hakkı daha önce kendilerine verilmiş olan ancak mevcut suyu tam olarak kullanmayan hak sahipleri, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 1 yıl içerisinde termal su kullanım hakkını tam olarak kullanacaklarını bildirmeleri ve taahhüt etmeleri koşulu ile uygulama ve işletmeye yönelik plan ve projelerini Turizm Yatırım ve İşletmeleri Nitelikleri Yönetmeliği ve 2634 sayılı Kanun ve bağlı yönetmeliklerinde belirlenen usul ve esaslara göre hazırlayacakları projelerini Bakanlığa vermeleri ve bu projelerin Bakanlıkça uygun görülmesi şartıyla mevcut termal sudan, Bakanlıkça projeye göre belirlenecek miktar kadar termal su kullanım hakkından yararlanmaya devam ederler.
Yukarıda açıklanan şekilde projelerini hazırlayarak belirlenen sürede Bakanlığa vermeyen hak sahiplerinin mevcut termal tesislerinin ihtiyacı olan termal su miktarı Bakanlıkça re’sen tesbit edilir. Hak sahibi Bakanlıkça belirlenecek miktarda termal suyu tesisinde kullanır.
Geçici Madde 2- Geçici 1 inci maddede anılan tesislerin termal su kullanım hakkının devam edebilmesi için bu Yönetmelikte belirlenen esaslara göre Bakanlıktan Turizm İşletmesi Belgesi ve Su kullanma İzni almaları zorunludur.
Geçici Madde 3- İl özel idaresi, belediye ve köy tüzel kişiliklerince işletilen veya kiraya verilen ve termal su kullanan tesis ve işletmelerin iş bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bu Yönetmeliğin Geçici 1 inci maddesinde belirlenen esaslara göre Bakanlığa müracaat ederek termal su kullanım izni almaları zorunludur. Aksi halde Bakanlık Geçici 1 inci maddede belirlenen esasa göre işletmenin kullanacağı termal su miktarını re’sen belirler.
Yürürlük
Madde 31 – Bu Yönetmelik yayımı tarihinden yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 32 – Bu Yönetmeliği Turizm Bakanı yürütür.
Bir Cevap Yazın