Artırma Eksiltme ve İhale Kanunu
Kanun Numarası: 2490, Kabul Tarihi: 02.06.1934, Resmi Gazete T/S: 10.06.1934/2723
Bu Kanun, 08.09.1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 94/a maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Madde 1- Umumi mülhak ve hususi bütçelerle idare edilen daireler namına alma, satma, yaptırma, keşfettirme, kiraya verme, kiralama ve bunlara benzer diğer işler bu kanunda yazılı hükümlere göre yapılır.
Ancak bu daire ve müesseselerin ve bunlara bağlı mütedavil sermayeli teşekküllerin hususi kanunlarındaki hükümlere göre bilanço ile gösterilmesi lazım olan ticari mahiyetteki işleriyle sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait olan müesseselerin inşaat ve esaslı tamirattan başka işlerinde bu kanun hükümlerinin tatbikı mecburi değildir.
Madde 2- Bu kanun mucibince artırma, eksiltme, işlerine girebilmek için kanuni ikametgah sahibi olmakla beraber istenilen teminatı ve icabında bu kanunda sayılı vesikaları göstermek şarttır.
On beş bin lira kıymetten aşağı alımlarla inşa, tamir, imal ve istikşaf işlerine yabancı tebaasının girebilmesi için bunların son senedenberi Türkiyede mukim ve ticaret sicillinde kayıtlı olması lazımdır.
Madde 3- Artırma ve eksiltmelere girecek şirketler, usulüne göre istenilen vesikalarıdan başka aşağıda sayılı vesikaları da göstermeğe mecburdurlar :
A) İdare merkezlerinin bulunduğu yer mahkemesinden veya sicilline kayıtlı bulunduğu ticaret odasından veya sair resmi bir makamdan şirketin sicile kayıtlı ve halen faaliyette olduğuna dair bir vesika (Bu vesikanın davet tarihinden muahhar tarihli olması şarttır);
B) Şirketin sirküleri veya şirket namına tekliflerde bulunacak kimselerin bu şirketin vekili. olduğunu gösterir noterlikten tasdikli vekaletname.
Yabancı şirketler artırma ve eksiltmelere girmek için Türk şirketleriyle yabancıların tabi oldukları kayıtlara bağlıdırlar.
Madde 4- Aşağıda yazılı kimseler gerek doğrudan doğruya ve gerek bir vasıta ile artırma ve eksiltmelere giremezler :
A) Bu kanun hükümlerine göre teşekkül edecek komisyonlar azası ;
B) Bu komisyonların çalışmalarına esas teşkil edecek ilk veya son işleri ve evrakı hazırlayan, tamamlayan ve ihale neticelerini tatbik ve takip edecek memurlar ;
C) Artırma ve eksiltmenin yapıldığı; yerin en büyük mülki ve askeri memuru;
D) A fıkrasındaki komisyonlar azasının ve (B) ile (C) fıkralarındaki memurların ana, baba, evlat, karı, koca, damat, kayınpeder ve kardeşleri ve bunların veya komisyon azalarının şerikleri ;
E) Bu kanunda yazılı ceza hükümleriyle artırma ve eksiltmelere girmeleri muvakkaten veya müebbeden hükmen menedilmiş kimseler.
Birinci maddede yazılı daire ve müesseselerin, memurları yalnız artırma işlerine girebilirler. Ancak kendi arazin ile hayvanlarından çıkan şeyleri ve hayvanlarını Devlete ve doğrudan doğruya alakadar olmadığı müesseselere atabilirler.
Madde 5- Artırma ve eksiltme veya pazarlığı yapılacak madde veya hizmetin her türlü hususiliğini ve teferruatını gösterir şartnamesi, alakadar dairelerce hazırlanır ve birer tasdikli sureti isteyenlere bedelsiz verilir. Ancak 25 bin lirada, yukarı olan, artırma ve eksiltmeler için şartname ve projeler muhammen bedelin yüz binde beşi nisbetinde bir bedelle verilebilir. Fakat bu bedel 50 lirayı geçemez.
Miktarı ne olursa olsun inşaat ve teminata ait proje ve şartnameler ikinci fıkradaki nisbeti göre alınacak bedel mukabilinde verilir. Projesi olmayan şartnameler için bu bedelin yarısı alınır.
Şartnamelerde taahhüdün, talluk ettiği maddelerin mahiyetine göre kovulacak hususi ve fenni şartlardan başka umumi surette aşağıdaki hususların da gösiterilmesi lazımdır :
A) Taahhüdün taalluk attığı maddelerin mahiyeti, miktar ve vasfı ve gayrimenkul satış ve icarlarında gayrimenkulün yeri ve hududu ;
B) Satın alınacak eşyanın yerli malı olup olmayacağı ve yaptırılacak hizmetler için yalnız yerli vasıta ve maddelerden istifade edilip edilmeyeceği ;
C) Taahhüdün müddeti, ne zamanda başlayacağı, taahhüdün vaktinde yapılmadığı veya tamamlanmadığı takdirde verilecek cezalar;
D) Taahhüdün yapılacağı yer, teslim ve tesellüm suretleri, taahhüt bedelinin aktin yapıldığı tarihte meri olan mali hükümlere uygun olacak tediye tarzları ve yerleri ;
E) Mukavele tatbik edilirken bazı resim ve masrafların akti yapan daire tarafından ayrıca verilmesi şart konulmuş ise bunların nelerden ibaret olduğu;
F) Muvakkat ve kati teminat miktarı ;
G) Taahhüdün, bir kısmını veya tamamını yapmayanların teminatı üzerinde ihaleyi yapan dairelerin bu kanuna göre taşıdığı haklar;
H) İhale merkezin emriyle yapılacak iş1erden ise komisyonun merkeze ilk işarından itibaren en çok 15 gün içinde müteahhide kati kararın bildirileceği;
İ) 45 inci madde hükmünce hususi mahiyeti itibariyle artırma ve eksiltmenin iktidarlarına güvenilir istekliler arasında yapılması lazım olan hallerde istenilen şartlar ve vesikalar.
(Şartnamelere «İ» fıkrası hükümlerinin konulması, vilayet hususi idareleri ve belediyeler için Dahiliye Vekaletlinin, diğer Devlet daire ve müesseseleri için Vekiller Heyetinin müsaadesiyle olabilir.)
Şartnamelerde gayri fenni veya husulü halen imkansız kayıt ve şart bulunduğu anlaşıldığı takdirde komisyonlar alakadar daireye şartnameleri ıslah ettirmek üzere ihaleyi tehir ve yerinden tamir olunacak şartnameyi 12 nci maddeye göre ilan ederler.
Devlet dairelerinin umumi ve müşterek ihtiyaçları için birbirine benzeyen işlerin mahiyetlerine göre inşaat, yiyecek; giyecek veya yakılacak gibi ihtiyaçların alınmalarında esas olmak üzere şartnamenin umumi ve müşterek esaslarını tayin eden ve hususi şartları alakalı dairelerce lüzumunda ilave olunan formüller hazırlamağa ve bunları Devlet daire ve müesseselerinde tatbik etmeğe İcra Vekilleri Heyeti salahiyetlidir.
Madde 7- İlan
A) Artırma ve eksiltme veya pazarlık yapılacağı günden evvel en az on beş gün içinde aralıkla behemehal dört defa o yerde çıkan (gündelik gazete ile) ilan olunur.
46 ncı maddenin A, D, F, H, fıkralarında yazılı pazarlıklarda ilan mecburi değildir.
Gündelik gazete çıkmayan yerlerde on beş gün içinde dört defadan az gazete çıkmış ise o kadar ilan kafi görülür
B) Tahmin edilen bedeli, on beş bin lirayı aşan artırma ve eksiltme ve pazarlıklarda mahalli bir gazeteden başka büyük şehirlerde çıkan ve Hükümetçe, intihap olunan gazetelerin ikisinde A fıkrasındaki şartlar içinde ilan edilir. Bu iki gazeteden biri Devlet merkezinde çıkan gazete olur.
C) Gündelik gazete çıkmayan şehirlerde aralıklı çıkan gazetede ilan yapılmakla beraber işin taalluk ettiği umumi yerlere veya işin çıktığı dairenin, Hükümetin ve belediyemin kapılarıma ilan kağıtları yapıştırılır ve şehrin pazar kurulan günlerinde belediye tellalına bağırttırılır.
(Gündelik gazete çıkan yerlerde mahalli gazete ile ilan yapılmakla beraber bu fıkradaki şekillerle ayrıca ilan yapılabilir).
D) Gazete çıkmayan Şehir ve kasabalarda (B) fıkrası hükmüne riayet edilmekle beraber (C) fıkrasındaki şekillerde ilan yapılır. Nahiye ve köylerde bulunan milli emlak ve arazinin satış ve icarlarında yukarıda yazılan şekillerde ilanların bu emlak ve arazinin bulunduğu yerlerin ihtiyar heyetlerine ayrıca bildirilmesi mecburidir.
Gazetelerden başka yerlerde yapılacak ilan ve tebliğler için zabıt tutmak lazımdır.
Madde 8- Yabancı memleketlerden alınması zaruri olan eşya için ilan müddeti 45 günden aşağı olamaz. Yabancı memleketlerdeki isteklilerin de girmesi dairesince faydalı görülen artırma ve eksiltmelerde ikişer defadan az olmamak şartiyle iki yabancı gazete ile de ilan mecburidir.
Madde 9- Çabuk bozulan neviden olan maddelerin satışlariyle 46 ncı maddenin A, D, F, H, fıkralarından başka fıkralarına göre pazarlıkla yapılacak ihalelere ait ilanlar alım komisyonunca ihtiyaca göre azaltılabilir. Bu takdirde azaltma sebepleri bir zabıtla tesbit olunur.
Madde 10- İlanlarda aşağıdaki noktaların konulması şarttır.A) Taahhüt edilecek şeyin cinsi, mahiyet ve miktarı, tahmin veya keşfedilen bedelleri;
B) Şartname, plan, model, haritaları , ve diğer evraka bedeli, veya bedelsiz nereden alınacağı ;
C) Artırma veya pazarlığın hangi tarih ve gün ve saatte hangi yer ve dairede olacağı ;
D) Artırma veya eksiltmenin kapalı zarf usuliyle veya açık surette mi yapılacağı ;
E) Muvakkat teminat miktarı;
F) İsteklilerden bazı vesikalar istenildiği hallerde bu vesikaların nelerden ibaret olduğu;
G) Kapalı zarf usuliyle yapılacak artırma ve eksiltmelerde teklif mektuplarının hangi tarih, gün ve saate kadar nereye verileceği.
Madde 11- Askeri ihtiyaçlar için yapılacak ilanlarda birinci derecedeki ita amiri tarafından mahzurlu görülen noktalar ilan olunmayabilir.
Madde 12- İlanlar yapıldıktan sonra şartnamelerde fiata tesir edecek şeylerle model, plan ve diğer bağlı kağıtlar üzerinde değişiklik yapılamaz. Şayet şöyle bir değişiklik yapılmasına sebep ve zaruret görülürse bu sebep ve zaruretler bir zabıt varakasiyle tesbit ve evvelce yapılan ilanlar yok sayılarak yeniden ilan olunur.
Madde 13- Artırma ve eksiltme için tayin edilen ihale günü bayram veya tatil günlerine düşerse tekrar ilana lüzum kalmaksızın artırma veya eksiltme tatilden sonra gelen ilk iş gününde yapılır.
Madde 14- 7, 8 ve 9 uncu maddelerdeki kayıt ve şartlara uymayarak yapılan ilanlar hükümsüzdür. Bu takdirde ilanın yeniden yapılması lazımdır. Aksi halde yapılan ihaleler fesholunur. Ancak işin müstaceliyetine veya ihalenin Devlet için menfaatli olduğuna göre İcra Vekilleri Heyetince kabulüne karar verilen ihale muteber sayılır. İhalenin feshi takdirinde müteahhidin fesih tarihine karar tahakkuk etmiş istihkakı varsa verilir ve hükmen tahakkuk edecek hakiki zararları vazife sahibi ve mesul memurlara rücu hakkı olmak üzere Devletçe tazmin olunur. İlanın kanundaki şekillere uygun olmamasından dolayı vazife sahibi memurlarla komisyon azası hakkında ceza takibatı yapılmakla beraber ihalenin feshi dolayısiyle Devlete bir zarar husule gelmiş ise bu zarar sebep olanlara hükmen tazmin ettirilir.
Madde 15- Bedel Tahmini
Satın alınacak veya satılacak veyahut kiraya verilecek, eşya levazım ve gayrimenkuller ile muayyen tarifesi olmayan vasıtalarla yapılacak nakil işlerinin tahmin edilmiş bedelleri ve inşa ve tamir ve imar işlerinin keşif bedelleri artırma ve eksiltme ilanından evvel 2 inci maddede yazılı komisyonlar tarafından borsa, ticaret dairesi, belediye veya fen adamlarından ve ehli hibreden tahkik edilir veya işin icaplarına göre bu teşekküllerden her hangi birisine tesbit ettirilir ve bu hususta bir zabıt varakası yapılarak asıl evrak arasında saklanır. Ancak inşa, tamir ve imal işlerinin ait olduğu dairelerce bu işler için yapılmış kanun ve nizamnameleri bulunduğu takdirde bunlarla iktifa olunur.
Bu kanunun neşrinden sonra tahmin işlerinin nasıl yapılacağı hakkında bir İcra Vekilleri Heyeti kararnamesi yapılır.
Madde 16- Teminat
İnşa, tamir, imal, nakil ve kira işleriyle alış ve satışlara gireceklerden tahmin ve keşfedilen bedel üzerinden aşağıdaki nisbetlere göre muvakkat teminat alınır:
Tahmin veya keşif bedeli :A – Elli bin liraya kadar olan işler için %7,5;
B – Elli bin liradan iki yüz elli bin liraya kadar olan işlerin elli bin lirası için %7,5 ve üst tarafı için yüzde beş;
C – İki yüz elli bin liradan bir milyon liraya kadar olan işlerin iki yüz elli bin lirası, için (B) fıkrasına göre üst tarafı için yüzde dört ;
D – Bir milyon liradan fazla işlerin bir milyon liraya kadar olan parası için (C) fıkrasına göre ve üst, tarafı için yüzde üç.
Madde 17- Muvakkat teminat olarak şunlar alınır:
A- Tedavülde olan Türk parası ;
B- (Hükümetçe tayin edilecek bankaların şartnamelerde veya mukavelenamede geri verilmesi şart bulunan müddet ve işe göre tayin edilecek bir müddetde verecekleri) teminat mektupları;
C- İstikrazı dahili Ergani demiryolları istikrazı veya bunların evsafında çıkarılacak Devlet tahvilleri, Devlet bütçesinin ödenmeleri meşrut faizli kısa vadeli (on beş seneye kadar) Hazine tahvil veya bonoları (resülmalinden kalan kısmının itibari kıymeti üzerinden) ;
D- Hükümetçe tayin edilecek sair milli esham ve tahvilat ( bu esham ve tahvilat muameleye en yakın borsa cetvelleri üzerinden %15 noksaniyle);
E- Pasta nakli işlerinde miktar ne olursa olsun ve diğer işlerde yirmi bin liradan yukarı olan teahhütlerde birinci derece ve sırada ipotek edilmiş gayrimenkuller.
Bankaların verecekleri muvakkat teminat mektuplarından başka teminat akçeleriyle nakit mahiyetindeki evrakın alım satıma girecekler tarafından doğrudan doğruya malsandıklarına yatırılması mecburidir. Bunları komisyonlar alamaz. Üzerlerine ihale yapılanların teminat mektupları ihaleden sonra malsandıklarına teslim edilir ve üzerlerine, ihale yapılmayan taliplerin muvakkat teminatları hemen geri verilir.
Madde 18- Kati teminat, bedelli üzerinden on altıncı maddedeki nisbete göre hesap edilecek miktarın iki mislidir ve ihaleden sonra yirmi beşinci maddede gösterilen müddet içinde ve mukavelenin imzasiyle beraber verilir.
Madde 19- 50 000 lirayı geçen bütün inşa, tesis, tamir işleri için alınmış olan muvakkat teminat, müteahhide istihkakına karşı verilecek paralardan %10 alıkonularak kati teminat miktarına çıkarılır.
Keşfin ve mukavelenin dışında kalmış fakat yapılması ihaleden sonra kararlaştırılmış işler için kati teminat artan ve nisbetinde arttırılır.
Ancak keşif ve mukavelenin dışındaki iş bedeli ihale bedelinin Muhasebei Umumiye Kanununun 135 inci maddesi mucibince yüzde yirmisini geçerse yeniden münakasa açılır. Bütün temel işlerinde ihaledeki fiat indirme göz önünde tutularak için ehemmiyetli ve acele oluşuna göre %20 yi geçerse dahi pazarlık suretiyle mukavele miktarını artırmağa heyeti Vekile salahiyettardır.
Müteahhitle uyuşulamazsa veya ilave edilecek kısmın temel işlerinden başka yerlerde olup bedeli %20 yi geçerse esas mukavele fesih ve yeniden bütün iş için eksiltme işi yapılır ve başka bir müteahhide ihale Edilirse muvafakati halinde eski müteahhidin o işe yarayan eşya ve levazımı hakiki bedelleriyle yeni müteahhide devrettirilir ve eski müteahhit fesih sebebiyle zararı varsa ihale bedelinin %5 ine kadar tazminat verilebilir.
İkinci ihale birinci müteahhide verildiğinde bu mecburiyetler yoktur. Son fıkraya gör mukavelelerin fesih ve yeniden fiat indirme işi için vilayetlerce Dahiliye Vekaletinden müsaade alınır.
Madde 20- 46 ncı maddenin (A) ve (H) fıkralarında yazılı ahvalden maada pazarlık suretiyle yapılacak ihalelerde kati teminat akçesi alınır. Ancak, ihale günü teslim edilecek mevat için teminata lüzum yoktur.
Madde 21- Müddeti iki seneye kadar olan orman ihalelerinde muvakkat teminat akçesi bir senelik ihale bedelinin %7,5, iki seneden fazla olan ihalelerde bir seneliğin %15 i olarak alınır. Kati teminat ihale yapıldıktan sonra bu miktar iki misline çıkarılarak alınır. İhale bedelinden borcu olmayanlara teminatlarının her sene düşen miktarı sene sonunda geri verilebilir.
Madde 22- Bir senelik kara, deniz posta nakil işleri ihalelerinde muvakkat ve kati teminat bedelleri umumi hükümlere tabidir. Ancak ihale bedeli temin edilen bedelden aşağı veya bedelsiz olduğu takdirde kati teminat tahmin edilen bedel üzerinden alınır. Mukavele bir kaç senelik olursa muvakkat teminat bir senelik tahmin bedelinin % 15 ‘ı ve kati teminat ise bunun iki mislidir.
Teminat mukavele müddetinin sonuna ve şayet ilişiği varsa kesilinceye kadar alıkonulur.
Nakliyatı birinci fıkra mucibice meccanen veya muhammen bedelden noksan bir bedelle deruhde eden posta sürücülüğü müteahhitlerinin bilahare her hangi bir bedel takdiri hakkında vaki olacak talep ve itirazları kabul olunmaz ve taahhütlerini ifa etmedikleri takdirde haklarında bu kanun hükümleri tatbik olunur.
Madde 23- 17 nci maddede yazılı ve muvakkat teminat olabilen kıymetlerle birinci derece ve sırada ipotek edilmiş gayrimenkuller bütün ihaleler için kati teminat olarak alınır. Kati teminat verildikten sonra başka nevi teminatla değiştirilemez. Ancak muvakkat teminat, verildikten sonra kati teminat sırasında değiştirilebilir. Birinci derecede ipotek edilen emlakın kıymetinden. fazla olan miktarı yine Devlet artırma ve eksiltmelerine ikinci veya sonra gelen derecelerde ipotek edilebilir.
Gayrimenkullerin ipotek kıymeti bina ve arazi vergisi kanunlarındaki kıymetin %20 eksiğidir.
17 nci maddenin (D) fıkrasında yazılı esham ve tahvilat kıymetinde %15 ten fazla düşkünlük olursa müteahhit dairesince doğrudan doğruya yapılacak tebligatın ertesi gününden itibaren on gün içinde, teminatını kanunun istediği miktara çıkarmağa mecburdur. Aksi takdirde protesto çekmeğe ve hüküm almağa hacet kalmasızın akti yapan daire mukaveleyi feshedebilir.
Madde 24- Taahhüt azami ve asgari miktarlar üzerinden yapılmış ise teminatta daire muhayyer ise azami ve müteahhit muhayyer ise asgari miktar üzerinden alınır.
Madde 25- Yapılması komisyonların salahiyeti içinde bulunan ihalelerde ihale tarihinden ve vekaletlerin tasdikına bağlı olan işlerde ihale kararının kendisine veya kanuni ikametgahına tebliğ tarihinden itibaren tatil günleri sayılmamak üzere an beş gün içinde müteahhit muvakkat teminatı kati teminat miktarına çıkarmağa ve şartnamede yazılı masrafları müteahhide ait olmak üzere mukavele yapmağa ve noterliğe tescil ettirerek alakalı daireye vermeğe mecburdur. Bu müddet zarfında alakalı daire dahi bu mukavelenin tanzim, imza ve tescili hususunda kendisine düşen bütün vazifeleri yapmakla mükelleftir. Müteahhitler bu mecburiyete riayet etmediği veya mukavelenin akit veya tesciline yanaşmadığı takdirde protesto çekmeğe ve hüküm almağa hacet kalmaksızın ihale feshedilir ve muvakkat teminatı
1- Nakit ise doğrudan doğruya,
2- Banka kefaleti ise bankadan tahsil edilerek,
3 – Esham ve tahvilat ise borsada satılarak
4- Gayrimenkul ise umuma hükümlere göre paraya çevrilerek,
Hazineye irat kaydolunur.
Alakadar daire ihaleden sonra kendisine ait mükellefiyeti yapmadığı takdirde müteahhit ihale tarihinden itibaren 15 gün tamamlandıktan sonra taahhüdünden feragat etmeğe salahiyetlidir. Bu salahiyet ihale tarihinden itibaren nihayet bir ay zarfında işin talik ettiği daireye yazı ile bildirmek suretiyle kullanılır. Bu takdirde sebebiyet veren daireden teminat için ihtiyar eylediği masrafı istemeğe hak kazanır.
Müteahhit mukavele yapıldıktan ve bu hükümdeki muameleler tamamlandıktan sonra taahhüdünden vaz geçer protesto çekmeğe e ve hüküm almağa hacet kalmaksızın kati teminat yukarıki hükümlere göre Hazineye irat kaydedilir.
Ancak ikinci defa yapılan artırma ve eksiltme daha masraflı olursa bu zararın teminattan fazla kalan miktarı hükmen müteahhidin emvaline müracaatla tahsil edilir. Zarar noksan olduğunda teminattan bir şey geri verilmez.
Alakadar daire mukavele ve şartname ile kendisine düşen vazifeleri yerine getirmezse, müteahhit ayni hadiseden dolayı kendisine bu kanunla tahmil edilen mali mesuliyet derecesinde tazminat isteyebilir.
Tasdik kararlarını vekaletlerden gelmesi tarihinden itibaren üç gün içinde müteahhide veya kanuni ikametgahına tebliğ mecburidir. Bu müddet içinde mücbir sebepler olmaksızın tebliğatı yapmayanlar hakkında inzibat cezası ve zabitan ve askeri memurlar hakkında askeri ceza kanunu ahkamı tatbik edilmekle beraber tebliğin yapılmamasından Hazineye bir zarar düşerse sebep olanlara ödettirilir.
Madde 26- Taksitle satılan milli emlak teminat verildikten sonra Hazine adına birinci derecede ipotek edilmek şartiyle müşteri namına ferağ ve teminat akçesi birinci taksite mahsup edilir ve diğer taksitler miadında usulüne göre tahsil olunur. Ancak müşteri davet edildiği halde mazereti olmaksızın 15 ün içinde ferağ almağa yanaşmazsa ihale feshedilmiş sayılarak verildiği teminat akçesi 25 inci maddeye göre irat kayıt ve gayrimenkul yeniden satışa konulur. İkinci satış ve ihale neticesinde bulunan bedel birinci bedelden az olduğu takdirde muvakkat teminatı birinci ile ikinci bedel arasındaki farka karşılık tutulur. Ferağdan sonra müşteri taksitleri zamanlarında vermezse gayrimenkuller umumi hükümlere göre satılarak Hazinenin alacağı tahsil ve kalırsa artanı müşteriye geri verilir. Şayet Hazineye zarar gelmişse bu zarar hükümle müşteriden alınır. Ancak bu ikinci satışa iki ay içinde başlanması şarttır. Satılan gayrimenkul ferağ yapılmadan evvel müşteriye teslim edilemez.
Taksitle satılan milli emlak ihale ve ferağdan evvel istimlak edildiği takdirde müşterinin muvakkat teminatı geri verilir. İhale ve ferağdan bir veya bir kaç taksit verildikten sonra istimlak yazıldığı takdirde istimlak bedeli kıymete esas olacağından Hazine alacağı kesbi muacceliyet eder ve verilmiş taksitlerle istimlak bedeli ve yapılan intifa miktarları nazarı dikkate alınarak tarafeyn hesaplaşırlar. Anlaşamadıkları takdirde bu hesap neticesini mahkeme tayin eder.
Madde 27- Taahhüt tamam ve mukavele ile şartnameye uygun olarak yapıldığı usulüne göre sabit olduktan ve inşa, tesis ve tamir işlerinde müteahhidin ilişiği kesilerek kati kabul muamelesi yapıldıktan sonra kati teminat derhal geri verilir ve gayrimenkulün ipoteği çözülür.
Madde 28– Komisyonlar
Artırma ve eksiltme ve pazarlıklar fasıl kurulacağı aşağıda gösterilen komisyonlarca yapılır :
A) Merkezde ait olduğu vekalet veya umum müdürlük veya müessesede alakalı daire müdürü, muhasebe müdürü veya teşkil edecekleri memurlar ve bu idareler memurlarından ayrıca seçilecek bir zat ve inşaata ve nafia ve fen işlerine taalluk eden hususlarda bir fen memuru veya o işin mütehassısı.
B) Vilayet ve kazalarda işin ait olduğu idare şubesinin en büyük memuru ile vilayet veya kazanın en büyük malmemuru veya tevkil edecekleri memurlar.
Belediye meclisleri tarafından kendi azası arasından seçilmiş bir zat ve inşaata ve nafia ve fen işlerine taalluk eden hususatta bir mütehassıs veya bir fen memuru.
İş maliyeye taalluk ettiği takdirde bu komisyona idare heyetinin malmemurlarından maada olan azası arasından heyetçe seçilmiş diğer bir azası intihap edilir.
C) Milli emlak satış ve icarlarında vilayet ve kazalarda en büyük malmemurunun riyaseti altında tapu müdürü veya memuru ve belediye meclisleri tarafından kendi azası arasından seçilmiş bir zat bulunur.
D) Askeri artırma ve eksiltme komisyonlarının kaç kişiden ibaret olacağı ve nasıl kurulacağı Milli Müdafaa ve Maliye Vekaletlerince birlikte hazırlanacak ve İcra Vekilleri Heyeti tarafından tasdik olunacak bir kararname ile tayin olunur. Ancak muhasebe müdürlerinin veya muhasibi mesullerin veya bunların tevkil edecekleri bir zatın bu komisyonlarda aza olarak bulunması şarttır.
E) Vilayet ve kazalardaki müştakil müesseselerde :
1 – Bu müessesenin müstakil muhasebecisi varsa müessese veya dairenin en büyük amiri veya tevkil edeceği memur, muhasebeci ve mezkur müessese ve dairede ayrıca seçilecek bir zat, lüzumuna göre bir de mütehassıs veya vukuf ehli.
2- Müstakil bir kaç müessesenin müşterek bir muhasebecisi bulunduğu takdirde, işin taalluk ettiği müessesenin en büyük amiri, muhasebeci veya tevkil edecekleri memurlar ile müessese müdürü tarafından kendi memurları arasında seçilecek bir zat ve lüzumuna göre bir de mütehassıs veya vukuf ehli.
3- Bir muhasebeciliğe bağlı bir kaç müessesenin yapacakları müşterek işler için muhasebeci de içinde olduğu halde o müesseselerden seçilecek birer zatın iştirakleriyle teşkil olunacak komisyon.
Vilayetlerde merkez namına muvakkat surette yapılacak alışları işin taalluk ettiği vekalete bağlı mahalli alım komisyonları yapar. Taşra teşkilatı bulunmayan vekalet ve dairelerin alışları mahalli komisyonları tarafından yapılır.
Madde 29- Komisyonlara işin taalluk ettiği dairenin amiri olan zat reislik yapar. Eksik aza ile komisyon toplanamaz.
Katiplik vazifesini işin taalluk ettiği dairenin azadan olmayan katiplerinden biri yapar. (Bu fıkra ciheti askeriyeye şamil değildir). Alelumum komisyonların kararları ekseriyetle verilir. Reyler müsavi olduğunda reisin bulunduğu taraf tercih olunur. Muhalif kalan aza muhalefet sebeplerini kararın altına yazarak imzaya mecburdur. Rüesa ve malmemurları kendi namlarına gönderdikleri zatların rey ve kararlarından bizzat mesul olup bu mesuliyete namlarına gönderilen zatlar da iştirak ederler.
Madde 30- Artırma ve Eksiltme, işin taalluk ettiği dairede ve müsait değilse belediyede yapılır. Artırma ve eksiltmenin açılması zamanı o yerdeki posta ve telgraf saati ayarı ile ve umumi mesai saati bitmeden em az bir saat evvel olmak şartiyle tesbit edilir.
Madde 31- Kapalı Zarf Usulü
Birinci maddede gösterilen artırma ve eksiltmelerde kapalı zarf usulü esastır. 41 inci maddede gösterilen işlerde açık artırma ve eksiltme 45 inci maddedeki hallerde dar alım. (Mahdut eksiltme) ve 46′ ncı maddede sayılan işlerde pazarlık ve 50 nci maddede gösterilen hususlarda emanet suretiyle iş yapılır.
Madde 32- Kapalı zarf usuliyle yapılacak artırma ve eksiltmelerde teklif mektubu mühürlü bir zarf içerisine konulur ve zarfın üzerinde talibin ismi ve adresi yazılır. Bu mühürlü zarf muvakkat teminata ait makbuz veya banka teminat mektubu ve diğer istenilen vesikalarla birlikte başka bir zarfa konularak bu zarf ta mühürlenir. Bu dış zarfın üzerine yalnız teklif mektubunun hangi işe ait olduğu işaret olunur.
Teklif mektuplarında şartnamenin tamamen okunup kabul edildiği ve teklif olunan fiatların hem yazı hem de rakam ile açık olarak yazılması ve hak ve silinti olmaması lazımdır.
Madde 33- Teklif mektupları artırma ve eksiltmeyi açma saatinden bir saat evveline kadar sıra numaralı makbuzlar karşılığında artırma ve eksiltmeyi yapacak komisyonun reisliğine verilir. Verilen makbuz numaraları zarfın üzerine işaret edilir. Bu müddet tamam olunca reis ve aza ile katip hazır olmak şartiyle bir zabıt varakası yapılır ve bu her üçü tarafından imzalanır.
Madde 34- Teklif mektupları 33 üncü maddede gösterilen saate kadar yetişmek üzere iadeli taahhütlü mektup şeklinde de gönderilebilir. Bu takdirde dış zarfın mühür mumu ile iyice kapatılmış olması, talibin ismiyle açık adresinin ve teklif mektubunun hangi işe ait olduğunun yazılmasa lazımdır. Postada olacak gecikmeler kabul edilemez ve geç gelen mektubun tesellüm zamanı bir zabıtla tevsik olunur.
Madde 35- Artırma ve eksiltmenin gün ve saatinin geldiğinde zarflar açılmadan evvel 33 üncü maddeye göre yapılan zabıt okunarak heyet azasına imza ettirilir. Bundan sonra zarflar numara sırasiyle birer birer açılarak artırma ve eksiltmeye girmek için aralarında aranılan umumi ve hususi şartlar yapılmış ve teminatın verilmiş olup olmadığı aranılır ve neticede kimlerin artırma ve eksiltmeğe kabul edildiği orada bulunanlara söylenir.
Kabul edilmeyen taliplerin iç zarfları açılmayarak kendilerine veya vekillerine geri verilir.
Madde 36- İç zarflar açılmadan evvel teklif sahiplerinden başkası artırma ve eksiltme odasından çıkarılır. Bundan sonra teklif mektupları yine numara sırasiyle birer birer açılarak reis tarafından yüksek sesle okunur. Şartnameye muvafık olmayan veya içinde şartname dışında şartları bulunan tekliflere itibar edilmez.
Tekliflerin tetkiki neticesinde en uygun bedel teklif eden anlaşıldıktan sonra bu bedelin layik hadde olup olmadığına bakılarak ihalenin yapıldığı veya 39 uncu maddenin hükmüne göre ait olduğu vekalet veya dairenin tasdikına bağlı kaldığı veyahut eksiltme veya artırma hükümsüz sayıldığı veya şartnameye muhalif olmayan bazı teknik meselelerin tetkiki için kararın başka güne bırakılması icap ettiği takdirde bu husus artırma ve eksilmeğe girenlere tebliğ ve ayni celsede komisyon kararı yazılarak heyet azasına imza ettirilir.
Komisyon kararlarına kabul edilen teklifin hülasası ve ihale yapılmadığı ve kabul edilmeyen teklifler bulunduğu takdirde kabul edilmediklerinin sebepleri mutlaka yazılır.
Madde 37- Bir kaç talip tarafından ayni fiat teklif edildiği ve bu fiat layık hadde görüldüğü takdirde ayni celsede yalnız bu taliplerin komisyon odasında ve önünde yazacakları ikinci teklif varakaları alınarak bunlardan en müsait fiat teklif edene ihale yapılır. Şayet ayni fiat teklif eden taliplerden teklifleri posta ile göndermiş olanlar bulunursa tebliğ tarihden itibaren 24 saat zarfında yeni bir fiat teklif etmeleri komisyonca bu taliplere bildirilir. Bu ikinci defa yapılan teklifler de, birbirinin ayni olursa kura ile ihale yapılır ve keyfiyet zabıtla da tevsik olunur.
Madde 38- Artırma veya eksiltme esnasında hazır bulunmayan ve noterlikten musaddak vekaletnameyi hamil vekil göndermeyen teklif sahipleri ihalenin tarzı icrası hakkında şikayet dermeyan edemezler.
Madde 39- Artırma ve eksiltme komisyonlarının kati ihaleye salahiyetli olmadıkları işlerde yukarı makamın ihale üzerindeki tasdik veya reddi hakkındaki son emrini zarfların açıldığı tarihten itibaren 15 gün içinde taliplere bildirmesi mecburidir.
Bu müddetin sonunda tebligat yapılmazsa talip taahhüdünden dönebilir. Tebligatın 15 gün içinde yapılmamasından dairenin uğrayacağı zararlardan dolayı sebep olanlar hakkında kanuni takibat yapılır.
Madde 40- Kapalı zarf usuliyle yapılan artırma ve eksiltmelerde talip çıkmadığı veya teklif olunan bedel komisyonca layık hadde görülmediği takdirde ya yeniden artırma ve eksiltme açılır veyahut Hazine menfaatine uygun olmak şartiyle artırma ve eksiltmemin bitişi tarihinden itibaren bir ay içinde iş pazarlıkla yapılır.
Madde 41- Açık Artırma Ve Eksiltme
Aşağıdaki işlerde açık artırma ve eksiltme usulü tatbik olunur :
A) Tahsili ve ihalesi hususi kanun ve nizamlara göre yapılacak resimler ;
B) Senelik tahmin edilen icar bedeli beş bin liraya kadar olan gayrimenkullerin kiraya verilmesi ve kıymeti beş bin liraya kadar olan gayrimenkullerin satılması;
C) Tahmin edilen bedeli beş bin lirayı geçmeyecek alım ve nakil işleri ;
D) Keşif ve tahmin bedeli on bir lirayı geçmeyecek istikşaf, inşa, tesis ve tamir işleri.
Madde 42- Açık artırma ve eksiltmelerde talipler ilan olunan gün ve saatte o işe ait peyler sürülmeğe başladığı dakikaya kadar teminatlarını vermek şartiyle ihale yapılıncaya kadar artırma ve eksiltmeye iştirak ederler. Ancak komisyon reisi peyler sürülmeden evvel taliplerin, evrakını tetkik ederek kimlerin artırma ve eksiltmeye girebileceklerini söyler ve giremeyecek taliplerin evrak ve teminatlarını geri vererek kabul edilmediklerinin sebeplerini anlatır ve bu husus taliplerin önünde bir zabıtla tesbit edilir. Zaptın tanziminden sonra evvelce teminatını vermemiş olan talipler artırma ve eksiltmeye iştirak ettirilmez. Zabıt yapıldıktan sonra reis talipleri şartnameyi imzaya ve pey sürmeğe davet eder. Sürülen peyler tutulacak artırma ve eksiltme kağıdına yazılır ve pey sahibi tarafından imza edilir veya mühürlenir. Peyden el çekenler keyfiyeti artırma ve eksiltme kağıdına yazmağa ve imzaya mecburdurlar. İmza etmezlerse komisyon kararın altına meşruhat verir.
Artırma ve eksiltme neticesinde rağbet kesildikten sonra son pey layik hadde görüldüğü takdirde 39 uncu madde hükümleri göz önünde bulundurulmak şartiyle talibine ihalesi yapılarak bunu gösteren bir karar mazbatası tanzim edilir. Son pey layik hadde görülmediği takdirde heyet reisi artırma veya eksiltmenin hangi güne bırakılmış olduğunu alakalı olanlara tebliğ eder ve bu husus hakkında ayni suretle karar mazbatası tanzim olunur.
Madde 43- Açık artırma ve eksiltmelerde sürülen son pey layik hadde görülmediği veya talip çıkmadığı takdirde artırma ve eksiltme on gün uzatılır ve ihale günü tayin edilerek 7 nci madde hükümlerine göre bir defa ilan olunur. İkinci ihale gününde de ayni vaziyet hasıl olursa bir ay içinde pazarlık suretiyle muamele tamamlanır.
Ancak pazarlığa iştirak edebilecek olanları haberdar etmek için icap eden tedbirler alınır.
Madde 44- Açık artırma ve eksiltmelerde taliplerin rağbetini kıracak söz söylenmesi veya talipler arasında anlaşmağa daveti ima edecek işaretler ve artırma ve eksiltmenin doğruluğunu bozacak şekillerde müzakere ve münakaşalar yapılması yasaktır. Bu yasağa karşı giderler komisyon karariyle artırma ve eksilte yerinden uzaklaştırılır. Tutulacak zabıt varakası üzerine haklarında kanuni takibat yapılır.
Madde 45- Mahdut Eksiltme
Fenni liyakat ve iktidarları tecrübe edilmiş firmalara ihalesi lüzumlu görülen tayyare, harp gemisi, harp mühimmatı alıma, askeri tesisat ve levazımı, liman, rıhtım, şimendifer, demiryolları inşası, büyük su tesisatı, büyük fabrika ve diğer sanayi tesisatiyle sıhhi tesisat işlerinin bir kaç firma arasında eksiltmeğe konul ması caizdir. Bu takdirde eksiltmeğe girecek firmaların isimleri, yaptıkları işler, yapacakları işlerin benzerlerinden yaptırılmış ise bununla bunlara verilen fiatlar ve mütehassısların (yapılacak iş hakkındaki) keşif veya tahmin bedelleri tasrih edilmek suretiyle vilayet hususi idareleriyle belediyeler için Dahiliye Vekaletinden diğer Devlet daireleriyle müesseseler için İcra Vekilleri Heyetinden karar almak şarttır. Bu suretle yapılacak eksiltme neticesinde ihale yapmak, ait olduğu vekilin kararına bağlıdır. Bu kabil dar eksiltmelere alakalı firmalar şartnamelerin kendilerine tebliği suretiyle çağrılır. Teminat usulleri bu eksiltmelerde de, aynen tatbik olunur.
Madde 46- Pazarlık
Aşağıda yazılı hallerde iş pazarlık suretiyle yapılabilir :
A) Artırma ve eksiltmeğe konulması faydalı görülmeyen müteferrik alımlar ile menkulat satışları ve küçük tamirler (Bunların miktarı kazalar için 200, vilayetler için 500 ve merkez için 1 000 liradır).
Bu miktarlar İcra Vekilleri Heyeti karariyle cüzütam halindeki kıtalar için 5 000 liraya, acele ve mühim hallerde askeri alış verişler için 10 000 liraya kadar arttırılabilir.
B) Keşif bedeli kazalarda 1 000, vilayetlerce 2 000, merkezde 4 000, lirayı geçmeyecek inşa ve tamir işleri (Nafiaya ait acele inşa ve tamir işleri de 5 000 liraya kadar pazarlıkla yaptırılabilir).
C) 51 inci maddede yazılı hallerde zararı müteahhide ait olmak üzere dairesi tarafından yaptırılacak alım., nakil, inşa ve tamir işleri.
D) Yalnız bir kimse elinde bulunan işler,
E) Güzel sanatlara mahsus ve muayyen sanatkar veya işçilere emniyet edilebilecek matbaa ve el işleri,
F) Devlet daire ve müesseseleri veya her hangi bir hizmet için satın alacak veya kiralanacak muayyen binalar ve gayrimenkuller,
G) Devlete ait para, senetler, altın ve gümüş külçeleri ve mücevherat nakli,
H) Muayyen tarifeli nakil vasıtalariyle yapılacak nakil işleri (İlana ve komisyon kararlarına bağlı değildir).
İ) Mukavele müddetinin bitmesinden evvel mücbir sebepler üzerine ihtiyacın temini için tekrar eksiltme açılmadığı veya açılıpta neticelenmediği takdirde mukavelenin feshinden itibaren en çok bir buçuk ay için de yapılacak acele eksiltmeler (Bu müddet içinde yapılacak eksiltmeler – toptan veya parça parça olabilir).
J) Miktarı 10 000 lirayı geçmeyen istikşaflar,
K) Askeri zaruretler dolayısiyle gizli tutulması lazımgelen şeyler,
L) Evvelden tasavvur edilmeyen ani ve fevkalade bir vaziyetin çıkması üzerine acele olarak yapılmasına zaruret görülen alım, inşa ve nakil işleri,
M) Kısmi ve umumi seferberlik ilanında ve askeri hareketler sırasında ve manevra zamanlarında ordu ihtiyaçları Milli Müdafaa Vekaletinin karariyle pazarlıkla satın alınabilir. Bu hallerde yabancı memleketlerden bu maksatla yapılacak alımlar için Milli Müdafaa Vekili harice lüzumu kadar mütehassıs komisyonlar gönderebilir.
N) İmali münhasıran muhterilerine ait beratlı eşya ve inhisara tabi maddeler (İlana lüzum yoktur).
O) Kullanışlarının hususiyetine binaen veya Hazine menfaati düşüncesiyle menşelerinde seçilip alınması iktiza eden şeyler (İlana bağlı değildir).
P) Ordu için binek ve yük hayvanları Devlet müesseseleri için damızlık hayvanlar.
R) Artırma ve eksiltmelere talip çıkmaması veya talipler tarafından kabul edilemeyecek tekliflerin ileri sürülmesi halinde yapılacak işler.
E, J, K, N, O, R fıkralarında yazılı hallere behemehal D, F, G, H, İ, L, P, M fıkralarında yazılı hallerde ihale bedeli 50 000 lirayı geçtiği takdirde İcra Vekilleri Heyetinden karar alınması şarttır.
Kullanışlarının hususiyetine veya imhali mümkün olmayan Hazine menfaatlerine binaen veyahut müstaceliyeti hesabiyle artırma yapmağa tahammülü olmayan menkul ve gayrimenkullerin icar muameleleri de Maliye Vekaletinin muvafakatiyle pazarlık suretiyle yapılabilir.
Madde 47- Gerek kapalı zarf usuliyle gerek aleni surette yapılacak artırma ve eksiltmelerde talip çıkmamasını veyahut kabul edilmeyecek teklifler ileri sürülmüş olmasından dolayı yapılacak pazarlıklarda artırma ve eksiltme şartnamesindeki vasıf ve şartların değiştirilmemesi ve ihalenin tahmin edilen bedele göre Hazine nefine muvafık surette ve bir ay içinde neticelendirilmesi şarttır. Yeni ihale yapılıncaya kadar geçecek günler içinde ve ayni vasıfları muhafaza etmek üzere (ihale edilecek miktardan aşağı) günlük ihtiyaçlar nisbetinde pazarlıkla mal alınabilir. Ancak eksiltme şartnamelerinde ve vasıflarında mal bulunmamak yüzünden ihale geri kalmış ise, günlük ihtiyaçlar başka vasıfta alınabilir.
Madde 48- 46 ncı maddenin (A) ve (B) fıkralarındaki alışlardan başka yapılacak işlerde pazarlığın ne suretle yapıldığı ve ne gibi fiatlar teklif olunduğu ve üzerine ihale yapılan kimselerin neden dolayı tercih edildiği pazarlık kararında da tasrih edilmek lazımdır.
Madde 49- 20 nci maddede kati teminata tabi olduğu gösterilen pazarlık işlerinde mukavele yapılması mecburidir. Müteahhit mukavele tanzim etmediği veya mukavele hükümlerine riayetsizlik gösterdiği takdirde kati teminat hüküm istihsaline hacet kalmaksızın Hazineye intikal eder. Bu yüzden husule gelecek Hazine zararı kati teminat miktarını geçtiği takdirde geçen miktar kendisine ayrıca hükmen ödettirilir.
Zarar az olsa da teminat geri verilmez.
Madde 50- Emanet Usulü
Aşağıdaki işler bir müteahhit araya girmeksizin dairesi tarafından veya daire namına resmen teşkil edilecek mesul heyetler eliyle emaneten yaptırılabilir :
A) Keşif bedeli (on in) lirayı geçmemek üzere resmi dairelerin binaları, yolları, köprüler inşa veya tamiri;
B) Keşif bedeli (beş yüz bin) lirayı geçmemek üzere harp gemileri (onarılması) tamirleri;
C) Mevaddı infilakiye imali ve istihkamların inşa ve tamiri ile yasak mıntakalar içindeki arazi ve meyva ağaçları hasılatının toplattırılması;
D) Tuz çıkarma işleri;
E) Eksiltme veya pazarlık suretiyle ihalesi mümkün olmayan diğer inşa, tamir ve imal işleri (Bunların tahmin veya keşif bedelleri on bin lirayı geçtiği takdirde İcra Vekilleri Heyetinden karar alınması şarttır).
Madde 51- Umumi Hükümler
26 ve 49 uncu maddelerde sayılan hükümler haricinde her ne suretle olursa olsun müteahhit tarafından mukavelenin infisahına sebebiyet verildiği takdirde taahhüdün ifa edilmemiş kısmı infisah tarihinden itibaren en çok bir ay içinde açık artırma ve eksiltmeğe konulur. Artırma ve eksiltme yapılmağa tahammülü olmayan acele hallerde bozulan mukaveleye ait taahhütlerin gerisi pazarlık suretiyle temin edilir. Eksiltme suretiyle yapıldığı takdirde ikinci ihalenin yapılmasına kadar geçecek zaman içinde ihtiyaç görülen alışlar ve sair işler zararı müteahhide ait olmak üzere parça, parça pazarlık yapılır. Bu takdirde ikinci eksiltme suretiyle artırma ve eksiltme müteahhidin evvelden bir kısmını ödediği taahhüt ile pazarlık suretiyle temin edilen kısım yekunundan kalan miktarın konulması lazımdır. Bu suretle yapılacak ihalelerden doğacak Hazine zararları birinci müteahhitten hükümle alınır.
İkinci artırma ve eksiltme neticesinde kararlaşacak bedeli layık had görmeyerek üçüncü artırma ve eksiltme yapılmağa ihtiyaç hasıl olduğu, takdirde müteahhitten istenilecek zarar birinci ihale ile ikinci ihale arasındaki farktan ibarettir.
Üçüncü ihale neticesi müteahhit lehine olduğu takdirde zarar üçüncü ihale ile birinci ihale arasındaki farktır.
Madde 52- Gayrimenkullerin inşa ve tamirlerinde kati kabul tarihinden itibaren beş sene içinde malzemenin hileli olmasından veya inşa ve tamirin fenni icaplara uygun olarak yapılmamasından vukua gelecek zarar, ziyan borçlar kanununun 363 üncü maddesi mucibince müteahhide ikmal ve tazmin ettirilir.
Bu işin nezareti kendisine tevdi edilen mühendis, mimar ve memurlar hakkında da ayrıca adli takibat yapılır.
Madde 53- Artırma ve eksiltme işlerinde bedeller, tahmin edilen miktarı bulduğu takdirde layık had sayılır. Piyasa değişmelerinden dolayı mücbir bir sebeple bedeller arasında büyük bir fark hasıl olursa esbabı mucibesi göz önüne alınır ve karar yazılır; ancak tahmin edilen bedelin tayin olunduğu günü takip eden günden en çok bir hafta evvel ticaret odası veya borsa veya mahalli belediye meclislerinden o günkü piyasayı muhtevi alınacak vesika muhteviyatı tahmin edilmiş bedel sayılır.
Madde 54- Artırma ve eksiltmeler kati zaruret almadıkça işin mahiyetine göre en müsait fiatla temini mümkün olan mevsimlerde yapılır.
Madde 55- Başka başka talipler tarafından verilmesi mümkün olan muhtelif şeyler bir eksilmede toplanamaz.
İhaleleri ayrı ayrı yapılacağı tasrih edilmek suretiyle ilanları bir arada yapılabilir. Ancak artırma ve eksiltmeye veya pazarlık için kanunda yazılı hadlerden istifade maksadiyle artırma ve eksiltme mevzuunu teşkil eden şeyler kısımlara bölünemez. Ancak talip çıkmadığı takdirde alım şekillerini değiştirecek mahiyette olmamak üzere mühim alım ve hizmetlerin kısımlara ayrılması caizdir.
Madde 56- Tarihli, bedii kıymeti haiz olanlar müstesna olmak üzere milli emlakin peşin veya taksitle satılması veya icara verilmesi caizdir. Taksitlerin miktarı maliyece tayin ve şartnameye yazılır.
Oturdukları köy veya kasabaların içinde veya yakınında hiç arazisi olmayan veya tasarruflarındaki arazi miktarı 200 dönümden az bulunan ve bizzat ziraat ile meşgul çiftçi ailelere bedeli taksitle alınmak ve her aileye verilecek arazi miktarı ellerindeki arazi ile birlikte muhitin icabına göre 200 dönümü geçmemek üzere ve o köyde oturanlar tercih edilmek şartiyle kıymet takdiri suretiyle milli araziden verilebilir. Emlaki milliyenin satılması ve taksitlendirilmesi hakkındaki hususi kanunlar hükümleri mahfuzdur.
Madde 57- İhalenin iktisabı katiyetinden sonra takarrür eden bedele zam veya tenzil yapılmaz. Ancak ihalesi merkezden mezuniyet istihsaline mütevakkıf olan alım, satın, inşaat tamirat, imalat işlerinde merkezden cevap alınıncaya kadar eksiltmeyi yapan komisyona mukarrer bedelin yüzde on beşinden aşağı olmamak ve teminatı katiye verilmek şartiyle teklif olunacak zam veya tenziller kabul edilir. Bu takdirde uhdesinde ihale icrası için istizan edilen talibe keyfiyeti tebliğ ve zam veya tenzil icrasını kabul ettiği halde iki talip arasında bir celseye mahsus olmak üzere aleni artırma ve eksiltme küşat edilerek en müsait bedel teklifedene ihale yapılır ve keyfiyet ait olduğu vekalet veya daireye bildirilir. Bundan sonra artık zam veya tenzil teklifleri kabul edilmez.
Madde 58- Mukaveleye bağlanan madde veya hizmet ait olduğu vekalet veya dairenin muvafakatı olmadıkça başkasına devredilmez. Aksi takdirde mukavele bozulur. Ancak mesuliyet kendi üzerinde kalmak şartiyle ortak alabilir ve işi başkasına işletebilir. Muvafakatsız devir sebebiyle mukavele bozulursa teminat akçesi irat kaydedilmekle beraber 49 ve 51 inci maddelere göre yapılacak pazarlık veya artırma ve eksiltme neticesinde çıkacak zarar birinci müteahhide hükümle ödettirilir. Milli emlak satışlarında emlak üzerindeki birinci derece ve birinci sıradaki ipotek hakkı mahfuz ;kalmak üzere alakadar daireye sormaksızın dilediğine devir veya ferağ yapabilir.
Madde 59- Müteahhit iflas ederse mukavele bozulur. Bundan bir zarar doğarsa 49 ve 51 inci maddelere göre muamele yapılır. Müteahhidin ölümü halinde ait olduğu daireler teminat akçesini geri verir ve mukaveleyi yok saymağa veya bir hafta içinde o işe lazım teminat. ve erek taahhüdün yapılmasına talip olan varislere devre salahiyetlidir.
Müteahhit altı aydan fazla hapis cezası veya nefyile mahkum olursa ihaleyi yapan dairenin kabul edebileceği bir vekil gösterilmek suretiyle iş devam eder. Aksi halde mukavele bozulur ve yalnız teminat irat kaydedilir
Madde 60- Bankaların verecekleri teminat mektupları yekunu yatırılmış sermayelerinin yüzde ellisini geçmez. Bu nisbet her banka için ayrı ayrı olarak Vekiller Heyeti karariyle sermayelerinin yüzde yetmiş beşine çıkarılabilir. Bu haddi geçiren bankaların verecekleri teminat mektupları Devlet dairelerince üç sene müddetle kabul edilmez. Her teminat mektubunda daha evvel verilen teminat miktarlarının yekunu gösterilmek mecburidir.
Maliye Vekaletince tayin edilmiş olan yabancı ,bankalardan aldıkları teminat mektupları üzerine mektup veren milli bankaların bu suretle verdikleri mektuplar muhteviyatı birinci fıkradaki nisbete dahil değildir.
Madde 61- Müteferrik Hükümler
Kara ve deniz ve göllerdeki posta nakil işlerinde ve hususi vaziyeti olan balık avcılığında görülecek lüzum üzerine üç sene müddetli mukavele yapmağa ait olduğu vekaletler salahiyetlidir. Hava nakliyatı işleri hususi kanununa tabidir.
Madde 62- Orman ihalelerinde mukavele müddeti Maliye ve Ziraat Vekaletlerince tayin olunur. Ağıl, mandra ve sair tesisat yapılması meşrut olan arazi, kışlak ve yaylak icarı işlerinde dahi beş seneye kadar mukavele yapmağa Maliye Vekaleti mezundur.
Madde 63- Gerek kapalı zarf usuliyle gerekse açık surete yapılan dikili ağaç satışları ait olduğu komisyonlarca layık had kararı verildikten sonra ihaleleri Ziraat Vekaletinden sorularak yapılır. Sorulma tarihinden sonra bir ay içinde tasdik veya reddi gösterir bir cevap verilmediği takdirde komisyon ihaleyi yapmağa salahiyetlidir.
Madde 64- Kiraya verilecek menkul ve gayrimenkullerin kira müddeti bir aydan az, beş yıldan çok olamaz. Bu müddetten fazla kiraya verilmesi Hazine menfaatine uygun görülen menkul ve gayrimenkullerin kiraya verilmesi kanun çıkartmağa bağlıdır. Üç seneden fazla müddetle yapılacak kiraya verme işlerinde önceden Maliye Vekaletinden izin alınması şarttır.
Madde 65- Menkul ve gayrimenkullerin satış ve kiralarında mahalli komisyonlarının ne miktara kadar ihaleye salahiyetli oldukları Maliye Vekaletince bir nizamname ile tayin olunur.
Madde 66- Resmi daireler ve müesseseler (Belediye dahil) arasında artırma ve eksiltme işleri kıymet takdiri suretiyle yapılır. Bir iki daire kıymette anlaşamazlarsa bedel 28 inci maddede gösterilen komisyonlar tarafından takdir edilir. Bu tarzdaki artırma ve eksiltme Maliyenin muvafakatile yapılır.
Madde 67- Fuzuli işgalden dolayı ecrimisil mahkemece takdir olunur. Mukavelenin bitmesinden sonra geçen günlerin icar bedeli, mukavelede ahkamı hususiye mevcut ise ona göre, yoksa ecrimisil olarak hüküm ve Tahsili Emval Kanununa göre tahsil olunur. Ekili arazinin tahliyesi mahsulün kaldırılmasına kadar yapılmaz.
Madde 68- Vilayet hususi idarelerine ait artırma ve eksiltme ve ihale bu kanunun hükümleri içinde doğrudan doğruya vilayet daimi encümenlerince yapılır.
Madde 69- Umumi, Mülhak, mahalli ve hususi bütçelere mevzu tahsisat ile mübayaa olunacak tıbbi ecza, alat ve edevat ile hastane eşyası bu kanun hükümlerine tabi olmaksızın Hilaliahmer merkezi umumisi ihtiyat malzemesi mevcudundan ve kullanılmamış olanlarından bedeli peşin, icabında belediye ve hususi idarelere kredi usulü ile de verilmek üzere maliyet fiatiyle satın alınır.
Madde 70- Ceza Hükümleri
Hile, desise, vait veya tehdit ile yahut sair vasıtalarla diğer talipleri bu kanunda yazılı artırma ve eksiltmelere iştirakten çevirmeğe veya komisyon azaları üzerinde nüfuz kullanmağa teşebbüs edenlerle 44 üncü ve sair maddelerindeki memnu fiilleri yapanlar hakkında komisyonca bir zabıt varakası tutulur ve bu halleri tevsik edecek neler varsa bu zabıt varakasiyle birleştirilir. Bu evrak merkezde ise vekalete, müesseslerde umum müdürlüğe ve vilayetlerde ise valiye verilir. Vekalet bu kabil talipler hakkında Muhasebei Umumiye Kanununun 27 nci maddesi mucibince muvakkat bir müddet için Devlet artırma ve eksiltmelerine iştirakten memnuiyet kararı verebilir.
Komisyonlar ile vali ve müdiri umumiler ve ciheti askeriyede amiri adliler ihale gününde işe fesat karıştıran talipleri vaktin darlığı hasebiyle, mesuliyet kendilerine raci olmak üzere yalnız o işe girmekten menedebilirler ve keyfiyeti yukarıdaki fıkrada tutulması mecburi olan zabıt varakasına ayrıca yazarlar.
Bu evrakta cezayı müstelzim ahval varsa bu makamlar tarafından mehakimi aidesi nezdinde kanuni takibata girişilir.
Komisyonlar tarafından tutulan zabıt varakaları aksi sabit oluncaya kadar muteberdir. Yukarıda yazılı mahkemeye intikal etmeyen idari mukarrerat aleyhine alakadarlar Devlet Şurasına müracaat edebilirler.
Madde 71- 44 üncü maddede yazılı cezayi müstelzim işleri yapanlarla mukavele yapıldıktan sonra fena niyetle taahhüdünü yapmayanlar veya yaptıkları sırada Devletin Hazinesini zararlandırıcı veya Devlet haysiyetini kırıcı mahiyette işler yapan veya iş yapılırken veya teslim olunurken hileli vasıtalar ve malzemeler kullananlar ve bu halleri iş tamamlandıktan ve teslim muamelesi yapıldıktan sonra dahi anlaşılanlarla bunların o işteki şerikleri veya mesul vekilleri hakkında ceza kanununda muayyan cezalar tatbik edilmekle beraber muvakkaten veya daimi olarak Devlet taahhütlerine girmekten mahkeme karariyle menedilebilirler.
Madde 72- Bu kanun mucibince vazifelendirilen bilcümle memurlarla komisyon azaları vazifelerini kanuni icaplara göre bitarafane yapmazlar veya akitlerden her hangi birinin zararını mucip olacak işe sebebiyet verilirse haklarında cezai takibat yapılmakla beraber akitlerin bu yüzden uğradığı zarar ve ziyanı da tazmin ile mükellef tutulurlar.
Madde 73- Müteahhitler ya bizzat veyahut vekil veya mümessilleri vasıtasiyle artırma ve eksiltme yapan devaire müracaat ederler. Hukukan vekil veya mümessil olmaksızın ve taahhüdün ifasına fiili surette iştiraki bulunmaksızın asıl müteahhit olacaklarla birlikte veya onların gıyabında artırma ve eksiltmeyi yapacak devair ile münasebete girmek yasaktır.
Bu gibi kimselere komisyon ve sair namlarla para veren müteahhitlerin istihkaklarından o miktar kesilir ve bu müteahhitler bir daha resmi taahhütlere kabul olunmazlar.
Madde 74- 22 Nisan 1341 tarih ve 661 numaralı müzayede, münakasa ve ithalat kanuniyle buna müzeyyel 5 Nisan 1925 tarih ve 799 numaralı, 31 Mayıs 1926 tarih ve 873 numaralı, 24 Mayıs 1926 tarih ve 1300 numaralı, 17 Kanunuevvel 1929 tarih ve 1540 numaralı, 29 Teşrinisani 1933 tarih ve 2338 numaralı kanunlarla bu kanuna mugayir olan diğer ahkam kaldırılmıştır.
Madde 75- Bu kanun neşri tarihinden alta ay sonra muteberdir.
Madde 76- Bu kanun hükümlerini yapmağa İcra Vekilleri Heyeti memurdur.
Bir Cevap Yazın