BİRİNCİ BÖLÜM- Bedelsiz Devir İşlemleri
Madde 179- Toplu Konut İdaresi Başkanlığına yapılan bedelsiz devir işlemleri
(1) Toplu Konut İdaresi Başkanlığına yapılan bedelsiz devir işlemleri aşağıdaki şekilde yürütülür.
a) 1164 sayılı Arsa Üretimi ve Değerlendirilmesi Hakkında Kanuna göre yapılan bedelsiz devir işlemleri
1) 1164 sayılı Kanuna göre Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca yapılan bedelsiz devir talepleri MEOP’ta evrak ve devir modülüne kayıtları yapılarak talepler hakkında aşağıda belirtildiği şekilde işlem yapılır:
a) Arsa üretim alanı
1) İdarece, 1164 sayılı Kanuna göre Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından arsa üretim alanı olarak belirlenmesi talep edilen bölgede kalan ve Bakanlıkça bildirilen taşınmazların mahallindeki dosyaları üzerinde inceleme yapılır.
2) Bakanlık yazısının İdareye ulaşmasından itibaren iki iş günü içerisinde MEOP kapsamında Yönerge eki “Hazine Taşınmazlarının Toplu Konut İdaresine Devrine İlişkin Bilgi Formu” (EK-52) doldurulur ve taşınmazın dosyasında bulunması gerekli bilgilerin MEOP kayıtlarında güncellenmesi yapılır.
3) Arsa üretim alanı olarak belirlenmesi talep edilen bölgede kalan taşınmazların;
a) Bu maddenin “Devir işlemlerinin hızlandırılması amacıyla yapılacak işlemler” başlıklı (c) bendinde sayılan kanunlar kapsamında tahsis edilip edilmediği,
b) İrtifak hakkı veya kullanma izni verilip verilmediği,
c) Mülkiyeti ihtilaflı veya herhangi bir nedenle devrinde sakınca olup olmadığı,
MEOP bilgileri üzerinden yapılacak inceleme sonucunda belirlenir ve bu taşınmazların, arsa üretim alanı dışında tutulması gerektiği Bakanlığa bildirilir.
b) Ön izin
1) Arsa üretim alanı olarak belirlenen alanda; imar planının yapılması, değiştirilmesi, tescil, ifraz, tevhit ve benzeri işlemlerin yerine getirilebilmesi ve bu işlemlerin devir işlemleriyle birlikte yürütülmesi amacıyla, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca ön izin talep edilmesi halinde talep Bakanlığa iletilir.
c) Devir işlemlerinin hızlandırılması amacıyla yapılacak işlemler
1) Arsa üretim alanı onayı İdareye gelmeden önce aşağıdaki işlemler yapılır:
a) Devredilecek taşınmazların güncel tapu kaydı temin edilir ve taşınmazların devrine engel herhangi bir şerh, beyan veya kısıtlılık ile özellikle 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında herhangi bir şerh/beyan olup olmadığı tespit edilir,
b) Devri talep edilen taşınmazlara ilişkin Yönergenin 51 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtildiği şekilde araştırma yapılır,
c) Taşınmazların 189 sayılı Kanun kapsamında kalıp kalmadığı veya bedelsiz devrinde sakınca olup olmadığı Milli Savunma Bakanlığı İnşaat Emlak ve NATO Güvenlik Yatırımları Bölge Başkanlıklarından sorulur,
ç) 2872 sayılı Kanun kapsamında özel çevre koruma bölgesi olarak ilan edilen alanda kalıp kalmadığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili taşra teşkilatından sorulur.
2) Yukarıdaki işlemler sonucunda bedelsiz devrinin mümkün olmadığı tespit edilen taşınmazlar Toplu Konut İdaresi Başkanlığına yazı ile bildirilir.
ç) Devir işlemlerinin yürütülmesi
1) Yapılan işlemler sonucunda, devre konu taşınmazların;
a) Tapu kütüklerinde devre engel bir husus veya 2863 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir şerh veya beyan bulunduğunun,
b) İlgili kamu idarelerine tahsisli olup olmadığına bakılmaksızın, “Devir işlemlerinin hızlandırılması amacıyla yapılacak işlemler” başlıklı (c) bendinin ikinci alt bendinde belirtilen kanunlar kapsamında belirlenmiş alanlarda bulunduğunun,
c) Bu maddenin “Devir işlemlerinin hızlandırılması amacıyla yapılacak işlemler” başlıklı (c) bendi kapsamında olduğunun,
tespiti hallerinde, başkaca bir yazışma yapılmaksızın bu taşınmazlar devre konu edilmez.
2) Devri talep edilen taşınmazların tapu kütüklerinde; 2863 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir şerh veya beyanın bulunmaması veya taşınmazların bulundukları bölgede Yönergenin 51 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen kanunlar kapsamında belirlenmiş alanların olmaması halinde ilgili kamu idareleriyle yazışma yapılmaksızın devir işlemlerine devam edilir.
3) 1164 sayılı Kanun uyarınca arsa üretim alanı olarak belirlenen bölgede kalan tapuda Hazine adına tescilli taşınmazlar hakkında arsa üretim alanı onayının İdareye iletildiği tarihten itibaren;
a) Devir işlemleri en geç on iş günü içerisinde sonuçlandırılır,
b)Taşınmazların ilçe sınırları içinde bulunması halinde ise, devir işlemleri en geç onbeş işgünü içerisinde sonuçlandırılır,
c)Devir işlemleri için ilgili kamu idarelerinden alınması gereken bilgilere ilişkin yazılar, süre verilmek ve süresi içerisinde cevap verilmediği takdirde, sorumluluğun ilgili kamu idaresine ait olmak üzere işlem tesis edileceği belirtilmek suretiyle elden veya faks yoluyla gönderilir,
ç) Devir işlemlerinin belirtilen süreler içerisinde gerçekleştirilememesi halinde, gerekçeleri ile birlikte Bakanlığa bilgi verilir.
4) Arsa üretim alanı sınırları içerisinde kalan Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki tescil harici olan taşınmazların Hazine adına tapuya tescil işlemlerinin Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından yapılması hususu adı geçen İdareye bildirilir.
d) Devir yetkisi
1) Devrinde sakınca olmadığı tespit edilen taşınmazların devrine defterdarlıklar yetkili olup defterdarlıklar bu yetkisini devredemez.
2) Taşınmazların ilçe sınırları içinde bulunması halinde, malmüdürlüğünce bu maddenin (c) ve (ç) bendinde belirtilen işlemler tamamlanır.
3) Yönerge eki “Hazine Taşınmazlarının Toplu Konut İdaresine Devrine İlişkin Bilgi Formu” (EK-52) hazırlanarak defterdarlığa onay için gönderilir ve devir işlemleri defterdarlık onayından sonra gerçekleştirilir.
4) Taşınmazların bedelsiz devrine ilişkin uygun görüş yazısı üzerine Toplu Konut İdaresi Başkanlığı adına tapuya tescili için İdarece MEOP’tan yararlanılarak ilgili tapu müdürlüğüne ferağ yazısı yazılır ve Yönergenin 61 inci maddesine göre ferağ işlemleri tamamlanır.
5) Toplu Konut İdaresi Başkanlığına yapılan devirlerden sonra devredilen taşınmazların ada, parsel ve yüzölçümleri ile birlikte Yönergenin “Değerleme İşlemleri” kısmında belirtildiği şekilde takdir edilecek satışa esas bedelleri belirtilmek suretiyle bilgiler MEOP kapsamında devir ile ilgili programa aktarılır.
e) Kamu hizmetlerine ayrılan yerler
1) Toplu Konut İdaresi Başkanlığına bedelsiz olarak devri uygun görülen taşınmazların, 1164 sayılı Kanun gereğince tapu kütüğünün beyanlar hanesine; “Kamu hizmetlerine ayrılan yerler ile Maliye Bakanlığınca değişik ihtiyaçlar için talep edilen taşınmazlar bedelsiz olarak Hazineye iade edilir.” şeklinde şerh konularak adı geçen Başkanlık adına tescil edilmesi hususunda ilgili tapu müdürlüğüne yazı yazılır.
2) Arsa üretim alanında kalan ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığına devredilen taşınmazların 1164 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilerek arsa üretimine konu edilmesi, mevcut imar durumunun korunması veya herhangi bir imar planı değişikliğine tabi tutulmaları sonucu kamu hizmetlerine ayrılan yerler ile Bakanlıkça değişik ihtiyaçlar için talep edilen taşınmazların Hazineye bedelsiz olarak iade edilmesi halinde, devredilen taşınmazların tapu kütüklerinde bulunan şerhler terkin edilir. Şerh terkinine ilişkin işlemler Bakanlıktan izin alınmaksızın, defterdarlığın izni alındıktan sonra İdarece gerçekleştirilir.
b) 775 sayılı Kanuna göre yapılan bedelsiz devir işlemleri
1) 775 sayılı Gecekondu Kanununa göre Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca yapılan bedelsiz devir talepleri, MEOP’ta evrak ve devir modülüne kayıtları yapılır. Talep, Bakanlığa gönderilmeden önce aşağıdaki işlemler yapılır ve Bakanlıktan alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır.
a) Devredilecek taşınmazların güncel tapu kaydı temin edilir ve taşınmazların devrine engel herhangi bir şerh, beyan veya kısıtlılık ile özellikle 2863 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir şerh/beyan olup olmadığı tespit edilir.
b) Taşınmazların 189 sayılı Kanun kapsamında kalıp kalmadığı veya bedelsiz devrinde sakınca olup olmadığı Milli Savunma Bakanlığı İnşaat Emlak ve NATO Güvenlik Yatırımları Bölge Başkanlıklarından sorulur.
c) Herhangi bir kamu hizmetine tahsis edilmiş olup olmadığı MEOP kayıtlarından ve dosyasından araştırılır.
ç) Devri talep edilen taşınmazlara ilişkin Yönergenin 51 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtildiği şekilde araştırma yapılır.
d) Taşınmazların 189 sayılı Kanun kapsamında kalması, herhangi bir kamu hizmetine tahsis edilmesi veya taşınmazların devrine engel herhangi bir şerh, beyan veya kısıtlılığının bulunması halinde, bedelsiz devrinin uygun olmayacağı Bakanlığa bildirilir.
e) Taşınmazların devredilebilecek taşınmazlardan olduğunun anlaşılması halinde, aşağıdaki belgeler Bakanlığa gönderilir:
1) Gecekondu önleme bölgesi içinde kaldığına ilişkin ilgili belediyesinden alınacak imar planı örneği,
2)Çevre ve Şehircilik Bakanlığına (mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı) tahsisli olduğuna ilişkin Bakanlıkla yazışma yapılmış ise yazının tarih ve sayısı, tahsis defterdarlıkça yapılmış ise yazının bir örneği,
3)Yönerge ekleri “Taşınmaz Bilgi Formu” (EK-5) ve “Bedel Tespit Raporu” (EK-3),
4)Fiili tespit ile diğer bilgi ve belgeler.
e) Bakanlıkça devri uygun görülen taşınmazların Toplu Konut İdaresi Başkanlığı adına tapuya tescili için İdarece MEOP’tan yararlanılarak ilgili tapu müdürlüğüne ferağ yazısı yazılır ve Yönergenin 61 inci maddesine göre ferağ işlemleri tamamlanır.
f) Kamu hizmetlerine ayrılan yerler ile Bakanlığımızca değişik ihtiyaçlarla talep edilen taşınmazların bedelsiz olarak Hazineye iade edilmesi gerektiğinden Hazineye devri hususu İdarece Bakanlığa bildirilir.
Madde 180- 4562 sayılı Kanuna göre bedelsiz devir işlemleri
(1) 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununa göre organize sanayi bölgesi tüzel kişiliklerince yapılan bedelsiz devir taleplerinin, MEOP’ta evrak ve devir modülüne kayıtları yapılır. Talep, Bakanlığa gönderilmeden önce aşağıdaki işlemler yapılır ve Bakanlıktan alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır:
a) Taşınmazların 29/1/2004 tarihli ve 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 2 nci maddesi kapsamındaki ellidört ilde bulunan organize sanayi bölgeleri içerisinde kalıp kalmadığı tespit edilir,
b) Devri talep edilen taşınmazların güncel tapu kaydı temin edilir ve taşınmazların devrine engel herhangi bir şerh, beyan veya kısıtlılık olup olmadığı tespit edilir,
c) 4562 sayılı Kanuna göre oluşturulan organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğince veya müteşebbis heyetin tek iştirakçisinin bulunması durumunda yüzde yüz iştirak payına sahip tüzel kişilikçe bedelsiz devir talebinin yapılması gerektiğinden, müteşebbis heyet kuruluş protokolü veya ana sözleşmesi istenerek gerekli araştırma yapılır,
ç)Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının ilgili taşra teşkilatından “Organize Sanayi Bölgesi Yer Seçimi Komisyonunca” kesinleşmiş yer seçimi raporu ile organize sanayi bölgesi sınırlarını belirten planları istenir ve talep edilen taşınmazların bu sınırlar içerisinde kalıp kalmadığı kontrol edilir,
d) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının ilgili taşra teşkilatından organize sanayi bölgesi sınırlarını belirten planların temin edilememesi halinde ilgili belediyesinden istenir ve talep edilen taşınmazların bu sınırlar içerisinde kalıp kalmadığı kontrol edilir,
e) Bedelsiz devir talepleri Bakanlıkça değerlendirildiğinden, Bakanlığa gönderilecek yazıya aşağıdaki bilgi ve belgeler eklenir;
1) Yönergenin 55 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen bilgi ve belgeler,
2) İlgili kurumca onaylanmış organize sanayi bölgesinin sınırlarını gösteren ve üzerinde talep konusu taşınmazların mülkiyet sınırları işaretlenmiş ve onaylanmış kroki, talep yazısı ve ekleri,
3) Birinci fıkranın (ç) bendinde belirtilen planlar,
4) Organize Sanayi Bölgesi tüzel kişiliğince bedelsiz devir talebinin bulunulduğuna ilişkin karar ve talep yazısı,
5) Taşınmazların organize sanayi bölgesi yeri olarak uygun görüldüğüne ilişkin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının yazısı,
6) Organize Sanayi Bölgesi Tüzel Kişiliğinin kuruluş protokolü,
7) Organize Sanayi Bölgesi yer seçim komisyonunca düzenlenmiş Yer Seçim Raporu,
8) Defterdarlık görüşü.
f) Taşınmazların bedelsiz devrine ilişkin Bakanlığın uygun görüş yazısı üzerine, organize sanayi bölgesi tüzel kişiliği adına tapuya tescili için İdarece MEOP’tan yararlanılarak ilgili tapu müdürlüğüne ferağ yazısı yazılır ve Yönergenin 61 inci maddesine göre ferağ işlemleri tamamlanır.
Madde 181- 222 sayılı Kanuna göre bedelsiz devir işlemleri
(1) 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanununa göre köy tüzel kişiliklerince veya il özel idarelerince yapılan bedelsiz devir talepleri MEOP’ta evrak ve devir modülüne kayıtları yapılır. Bakanlığa gönderilmeden önce aşağıdaki işlemler yapılır ve Bakanlıktan alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır:
a) Devri talep edilen taşınmazların güncel tapu kaydı temin edilir ve taşınmazların devrine engel herhangi bir şerh, beyan veya kısıtlılık olup olmadığı tespit edilir,
b) Taşınmazların Milli Eğitim Bakanlığına tahsisli olan taşınmazlardan olup olmadığı MEOP kayıtlarından ve taşınmazların dosyasından tespit edilir,
c) Taşınmazların mahallinde tespiti yapılır ve fiili kullanımına ilişkin tespit tutanağı düzenlenir,
ç) Bedelsiz devir talepleri Bakanlıkça değerlendirildiğinden, Bakanlığa gönderilecek yazıya yukarıda belirtilen tespitlere ilişkin bilgi ve belgeler ile Yönergenin 55 inci maddesinde belirtilen bilgi ve belgeler eklenir.
d)222 sayılı Kanunun 65 inci maddesine göre okullar için tahsis, satın alma veya kamulaştırma yoluyla sağlanan taşınmazlar üzerinde yapılacak okul binası veya tesislerin, bulundukları yerlere göre köy veya özel idareler adına tapuya tescil edilmeleri gerekirken Hazine adına tescil edilen taşınmazlardan fiilen bir ilköğretim kurumu olarak kullanılan veya imar planında okul alanı olarak ayrılmış, bu kurum tarafından okul yatırımının programına alınmış ve okul yapımına yönelik olarak inşaat iznine ilişkin ilgili belediyeye müracaatı olanların ve bu amaçla ilköğretim kurumlarına veya ilköğretim okulu yapılmak üzere köy tüzel kişiliklerine ya da il özel idarelerine tahsis edilen taşınmazların bedelsiz devrine ilişkin Bakanlığın uygun görüş yazısı üzerine ilgili köy tüzel kişiliği veya il özel idaresi adına tapuya tescili için İdarece MEOP’tan yararlanılarak ilgili tapu müdürlüğüne ferağ yazısı yazılır ve taşınmazların tapu kütüğüne, “Bu taşınmaz 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanununun geçici 7 nci ve 5018 sayılı Kanunun 45 inci maddesi ı uyarınca ilköğretim amacında kullanılmak üzere tescil edilmiştir. Bu taşınmazla birlikte taşınmazın üzerinde bulunan veya yapılacak bina ve tesisler Milli Eğitim Bakanlığının muvafakati alınmadıkça satılamaz, amacı dışında kullanılamaz ve herhangi bir şekilde devredilemez. Bu koşullara uyulmadığının veya taşınmazın devir amacında kullanılmasına gerek kalmadığının anlaşılması halinde yeniden Hazine adına tescil edilir.” şeklinde şerhin konulması istenir,
e) Taşınmazların ferağ işlemleri Yönergenin 61 inci maddesine göre tamamlanır.
Madde 182- 442 sayılı Kanuna göre bedelsiz devir işlemleri
(1) 442 sayılı Köy Kanununa göre köy tüzel kişiliklerince yapılan bedelsiz devir talepleri, MEOP’ta evrak ve devir modülüne kayıtları yapılır. Talepler, aşağıdaki şekilde sonuçlandırılır:
a) Devri talep edilen taşınmazların güncel tapu kaydı temin edilir ve taşınmazların devrine engel herhangi bir şerh, beyan veya kısıtlılık olup olmadığı tespit edilir,
b) Bedelsiz devri talep edilen taşınmazların, köy yerleşme veya gelişme planı sınırları içerisinde kalıp kalmadığı hususu ilgili il/ilçe özel idaresi müdürlüğünden sorulur ve aşağıdaki belgeler istenir;
1) Köy yerleşme alanı olarak belirlenmesi amacıyla alınacak köy yerleşim veya gelişim alanı tespit komisyonu kararları (tescilsiz alanların tescilinden sonra, taşınmazların ada ve parsel numaraları ile yüzölçümleri belirtilmek suretiyle),
2) Bu kararlar doğrultusunda hazırlanarak onaylanmış köy yerleşme planı,
3) İl özel idareleri köy hizmetleri müdürlüklerinin talep yazılarının bir örneği.
c) Taşınmazların fiili ve hukuki durumları ile köy nüfusu da dikkate alınarak talep edilen taşınmazlara ihtiyaç duyulup duyulmadığının ve kaç kişinin hak sahibi olabilme şartını taşıdığı defterdarlıkça öncelikle kontrol edilir,
ç)Devir konusunda 9/3/2012 tarihli ve 7244 sayılı 2012/1 Sıra Sayılı Genelge uyarınca defterdarlıklar yetkili kılındığından, taşınmazların bedelsiz devrine ilişkin talebin anılan Genelge kapsamında değerlendirilerek uygun görülmesi halinde köy tüzel kişiliği adına tapuya tescili için İdarece Yönergenin 61 inci maddesine göre ferağ işlemleri tamamlanır.
Madde 183- 5366 sayılı Kanuna göre bedelsiz devir işlemleri
(1) 16/6/2005 tarihli ve 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanuna göre il özel idarelerince veya belediye başkanlıklarınca yapılan bedelsiz devir taleplerinin MEOP’ta evrak ve devir modülüne kayıtları yapılır. Bakanlığa gönderilmeden önce aşağıdaki işlemler yapılır ve Bakanlıktan alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır:
a) Bedelsiz devri talep edilen Hazineye ait taşınmazların bulunduğu alanın yenileme alanı olarak belirlendiğine ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı ile yenileme alanı projesi ilgili il özel idaresi veya belediye başkanlığından yazı ile istenir,
b) Devri talep edilen taşınmazların güncel tapu kaydı temin edilir ve taşınmazların devrine engel herhangi bir şerh, beyan veya kısıtlılık olup olmadığı tespit edilir,
c) Taşınmazların sit alanı olarak tescil ve ilan edilip edilmediği ve projelerin Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulunca onaylanıp onaylanmadıkları ilgili bölge kurulundan yazı ile sorulur,
ç) Taşınmazların bir kamu hizmetine tahsisli olan, ön izin verilmiş veya üzerinde irtifak hakkı tesis edilmiş taşınmazlardan olup olmadığı MEOP kayıtlarından ve taşınmazların dosyasından tespit edilir,
d) Taşınmazların 2565 sayılı Kanun kapsamında bulunan yerler ile sivil ve askeri hava alanları ve mania plânları kapsamında kalan yerlerden olup olmadığı Milli Savunma Bakanlığı İnşaat Emlak ve NATO Güvenlik Yatırımları Bölge Başkanlıklarından sorulur,
e) Bedelsiz devir talepleri Bakanlıkça değerlendirildiğinden, Bakanlığa gönderilecek yazıya yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler ile Yönergenin 55 inci maddesinde belirtilen belgeler eklenir,
f) Yenileme alanı ilan edilen yerlerde bulunan ve yenileme projesi kapsamında kalan Hazineye ait taşınmazların satışının, kiraya verilmesinin veya tahsis edilmesinin talep edilmesi halinde devir işlemleri sonuçlandırılıncaya kadar taleplerinin uygun görülmediği hususu talep sahiplerine bildirilir,
g) Taşınmazların bedelsiz devrine ilişkin Bakanlar Kurulu Kararıyla ilgili il özel idaresi veya belediye başkanlığı adına tapuya tescili için İdarece Yönergenin 61 inci maddesine göre ferağ işlemleri tamamlanır,
ğ) Devir işlemleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğundan Hazinece herhangi bir bedel ödenmez,
h) Söz konusu taşınmazlardan elde edilecek gelirin, proje ve uygulama giderleri düşüldükten sonra kalan kısmının yüzde ellisinin Hazineye aktarılması hususunda ilgili il özel idaresine veya belediye başkanlığına yazı yazılır ve aktarılması sağlanır,
ı) Taşınmazların devir tarihinden itibaren beş yıl içinde devir amacına uygun olarak kullanılıp kullanılmadığı periyodik aralıklarla mahallinde tespit edilir. Devir amacında kullanılmadığı tespit edilen taşınmazların, devir tarihinden itibaren beş yıl geçmesini müteakip öncelikle idari yoldan, mümkün olmaması halinde tapu iptal ve tescil davası açılmak suretiyle Hazine adına tescili için işlemlere başlanır ve tescili sağlanır.
Madde 184- 5737 sayılı Kanuna göre bedelsiz devir işlemleri
(1) 5737 sayılı Vakıflar Kanununa göre yapılan bedelsiz devir talepleri MEOP’ta evrak ve devir modülüne kayıtları yapılır, Bakanlığa gönderilmeden önce aşağıdaki işlemler yapılır ve Bakanlıktan alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır:
a) Devri talep edilen taşınmazların güncel tapu kaydı temin edilir ve taşınmazların devrine engel herhangi bir şerh, beyan veya kısıtlılık olup olmadığı tespit edilir,
b) Bedelsiz devri talep edilen taşınmazların üzerindeki eserlerin vakıf yoluyla meydana gelip gelmedikleri, vakıf kültür varlığı niteliğinde olup olmadıkları ve vakfın mazbut vakıf vasfının bulunup bulunmadığı koşullarının bir arada olup olmadığına ilişkin bilgi ve belgelerin gönderilmesi Vakıflar Bölge Müdürlüklerine yazı yazılarak istenir,
c) Bedelsiz devir talepleri Bakanlıkça değerlendirildiğinden, Bakanlığa gönderilecek yazıya yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler ile Yönergenin 55 inci maddesinde belirtilen belgeler eklenir,
ç) Taşınmazların bedelsiz devrine ilişkin Bakanlığın uygun görüş yazısı üzerine mazbut vakıf adına tapuya tescili için İdarece Yönergenin 61 inci maddesine göre ferağ işlemleri tamamlanır.
Madde 185- 5104 sayılı Kanuna göre bedelsiz devir işlemleri
(1) 4/3/2004 tarihli ve 5104 sayılı Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm Projesi Kanununa göre Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca yapılan bedelsiz devir talepleri MEOP’ta evrak ve devir modülüne kayıtları yapılır, Bakanlığa gönderilmeden önce aşağıdaki işlemler yapılır ve Bakanlıktan alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır:
a) Devri talep edilen taşınmazların güncel tapu kaydı temin edilir ve taşınmazların devrine engel herhangi bir şerh, beyan veya kısıtlılık olup olmadığı tespit edilir,
b) Bedelsiz devri talep edilen taşınmazların proje kapsamında kalıp kalmadığına ilişkin belgeler Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığından istenir ve taşınmazların bu sınırlar içerisinde kalıp kalmadığı defterdarlıkça kontrol edilir,
c) Taşınmazların fiilen bir kamu hizmetinde kullanılıp kullanılmadığı ve üzerinde kullanım amacına yönelik yapı bulunup bulunmadığı mahallinde incelenir ve tutanak düzenlenir,
ç) Bedelsiz devir talepleri Bakanlıkça değerlendirildiğinden, Bakanlığa gönderilecek yazıya yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler ile Yönergenin 55 inci maddesinde belirtilen belgeler eklenir,
d) Taşınmazların bedelsiz devrine ilişkin Bakanlığın uygun görüş yazısı üzerine Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı adına tapuya tescili için İdarece Yönergenin 61 inci maddesine göre ferağ işlemleri tamamlanır,
e) Proje alanı sınırları içinde yapılacak plânlarda, kamu tesislerine ayrılan veya ayrılacak alanların, daha önce Belediyeye devredilen Hazineye ait arazi olması halinde, devir miktarını aşmayacak kısmın bedelsiz olarak Hazineye iadesi hususunda Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığına yazı yazılır ve taşınmazın Hazine adına tescili sağlanır.
Madde 186- 5018 sayılı Kanuna göre kamu idareleri arasındaki bedelsiz devir işlemleri
(1) 5018 sayılı Kanuna göre kamu idarelerince (düzenleyici ve denetleyici kurumlar hariç) yapılan bedelsiz devir taleplerinin MEOP’ta evrak ve devir modülüne kayıtları yapılır. Talepler, Bakanlığa gönderilmeden önce aşağıdaki işlemler yapılır ve Bakanlıktan alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır:
a) Devir talebinde bulunması gerekli bilgi ve belgeler
1) Hazineye ait veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu idarelerince devredilmesi istenilen taşınmaza ilişkin başvurularda, aşağıda belirtilen bilgi ve belgelerin bulunup bulunmadığı kontrol edilir:
a) Devir talebinde bulunan kamu idaresinin, taşınmazı hangi kamu hizmetinde kullanacağı,
b) Taşınmazın;
1)Tapuda kayıtlı olduğu ili, ilçesi, mahallesi veya köyü, mevkii, pafta, ada ve parsel numarası veya cilt, sayfa ve sıra numarası, cinsi, yüzölçümü,
2)Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yer ise, bulunduğu ili, ilçesi, mahallesi veya köyü, mevkii, sınırlarını ve yüzölçümünü gösterir ölçekli kroki,
3)Tamamının mı, bir kısmının mı istendiği, bir kısmı isteniyorsa, miktarı ile paftası üzerinde yeri işaretlenmiş basit krokisi,
4)İmar planı içinde olması halinde, onaylı plan örneği, planda ayrıldığı amaç,
5)Üzerinde inşaat yapılacak ise, avan projesi, yatırım programına alınıp alınmadığı, alınmış ise proje numarası ve proje için gerekli arazi veya arsa miktarı.
b) Bedelsiz devredilemeyecek taşınmazların belirlenmesi
1) Taşınmazların bedelsiz devrinden önce gerektiği takdirde aşağıdaki kurum ve kuruluşlardan görüş alınır ve araştırma yapılır:
a) Devri talep edilen taşınmazların güncel tapu kaydı ilgili tapu müdürlüğünden temin edilir ve tapu kayıtlarında devredilemeyeceğine ilişkin şerh veya tedbir bulunup bulunmadığı araştırılır,
b) Kadastro Mahkemesinde mülkiyetinin ihtilaflı olup olmadığı ilgili kadastro müdürlüğünden sorulur,
c) İmar planı ve imar düzenleme işleminin davalı olup olmadığı ilgili belediye başkanlığından sorulur,
ç) Hazine ile devredilecek kamu idaresi dışında üçüncü bir paydaşı bulunup bulunmadığı MEOP ve tapu kayıtlarından araştırılır,
d) Taşınmazda elbirliği mülkiyeti bulunup bulunmadığı MEOP ve tapu kayıtlarından araştırılır,
e) Taşınmazda tapu tahsis belgesi şerhi bulunup bulunmadığı MEOP ve tapu kayıtlarından araştırılır,
f) Hazinece üzerinde irtifak hakkı tesis edilip edilmediği MEOP ve tapu kayıtlarından araştırılır,
g) İmar planında hangi amaca ayrıldığı ilgili belediye başkanlığından sorulur, imar planının bir örneği istenir ve imar planında öngörülen amaç dışındaki kullanımlar için talep edilip edilmediği araştırılır,
ğ) İmar planlarında meydan, yol, park, yeşil saha, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal gibi umumi hizmetlere ayrılan ve tapudan terkin edilecek olan ve başka kullanımlar için talep edilen taşınmazlardan olup olmadığı araştırılır,
h) 3621 sayılı Kanuna göre kıyı tanımına giren ve tapu kayıtlarının, kıyı mevzuatına göre terkini gereken taşınmazlardan olup olmadığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili taşra teşkilatından sorulur,
ı) Özel kanunları gereğince, gerçek kişilerle kamu ve özel hukuk tüzel kişilerine tahsisi, devri, emirlerine ve kullanımlarına bırakılması, satışı, irtifak hakkı veya trampa yoluyla verilmesi gereken taşınmazlardan olup olmadığı ilgili kurum ve kuruluşlardan araştırılır,
i) Kullanımı, tahsisi, devri, tasarrufu ve benzeri işlemleri özel düzenlemelere veya ilgili kurum ve kuruluşların iznine tabi olup olmadığı ilgili kurum ve kuruluşlardan araştırılır.
c) Devirde öncelik
1) Aynı taşınmaz hakkında birden fazla kamu idaresinin devir talebinde bulunması halinde talepler, aşağıda belirtilen sıraya göre değerlendirilir:
a) Taşınmazın imar planı ile kullanım durumu belli ise, planda belirtilen kamu hizmetini yapacak kamu idaresi,
b) Taşınmaz plansız alanda veya plandaki kullanım amacı “kamu hizmet alanı” olarak belirlenip ayrıntılı bilgi verilmemiş ise, sırasıyla genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, özel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları, belediyeler, il özel idareleri, köy tüzel kişilikleri, belediyelere bağlı ve belediyelerin kurdukları veya üye oldukları birlik ve idarelerin, il özel idarelerine bağlı ve il özel idarelerinin kurdukları ve üye oldukları birlik ve kamu idareleri.
ç) Defterdarlıkça Bakanlığa gönderilecek bilgi ve belgeler
1) Bedelsiz devri talep edilen taşınmazlar hakkında Bakanlığa yazılacak talep yazılarında, taşınmazlarla ilgili aşağıdaki bilgilere yer verilir ve belgeler yazıya eklenir:
a) Taşınmazın;
1) 10/10/2006 tarihli ve 26315 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Tahsis ve Devri Hakkında Yönetmeliğin 20 nci maddesi gereğince, devrine engel bir durumunun olup olmadığı, varsa neler olduğu,
2)İmar planı içinde kalıp kalmadığı, plan içinde ise, plan türünün (çevre düzeni planı, nazım plan, uygulama imar planı gibi) ne olduğu, planda ne kadarının hangi amaca ayrıldığı ve plan örneği,
3) 3621 sayılı Kanun kapsamında kalıp kalmadığı, kalması halinde, kıyı kenar çizgisi işlenmiş pafta örneği,
4) Hangi amaçlarda kullanılmak için istenildiği,
5) Herhangi bir kamu hizmetine tahsisli olup olmadığı,
6) Halen hangi amaçta ve ne şekilde kullanıldığı,
7) Üzerinde muhdesat varsa, cinsi ve kime ait olduğunu da belirleyen mahallinde düzenlenmiş tespit tutanağı,
8) Üzerinde inşaat yapılacak ise, yatırım programına alınıp alınmadığı, alınmış ise yatırım proje numarası,
9) Kısmen talep ediliyor ise, istenen kısmın ifrazının mümkün olup olmadığı,
10) Hazineye ait veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında ise genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine, diğer kamu idarelerine ait ise malik kamu idaresine gerekli olup olmadığı,
11) Merkezde dosyasının olup olmadığı, varsa dosya numarası ile en son yapılan yazışmanın tarih ve sayısı,
12) Tapuda kayıtlı olması halinde, en son durumu gösteren, beyanlar ve şerhleri de içeren tapu kayıt örneği ile tapu senedi veya çaplı tasarruf vesikası,
13) Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yer ise, bulunduğu ili, ilçesi, mahallesi veya köyü ve mevkii, sınırlarını ve yüzölçümünü gösterir ölçekli krokisi,
14) Devrini talep eden kamu idaresinin mahallî biriminin görüşü ve merkez biriminden alacağı uygun görüş yazısının örneği.
b) Taşınmazın devrine engel bir durum varsa, yukarıdaki bilgi ve belgeler yerine bunu tespit eden bilgi ve belge yeterli olup diğer bilgi ve belgeler gönderilmez.
d) Tapu kütüğüne konulacak şerh ve periyodik kontrollerin yapılması
1) Bedelsiz devredilen taşınmazın tapu kütüğüne; “Bu taşınmazın mülkiyeti …………. (bu boşluğa, devir eden kamu idaresinin ismi yazılır)’e/a ait iken, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 45 inci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince; ……….… (bu boşluğa, taşınmazın hangi kamu hizmetinde kullanılacağı yazılır)’de/da kullanılmak kaydı ile ……….… (bu boşluğa, kendisine devir yapılan kamu idaresinin adı yazılır)’e/a bedelsiz olarak devredilmiştir. Bu taşınmaz devir amacı dışında kullanılamaz ve aynı amaçla dahi olsa üçüncü kişilere devredilemez. Devir amacına uygun olarak kullanılmadığının tespiti veya üçüncü kişilere devredilmesi hâlinde, eski maliki kamu idaresinin talebi üzerine, devralan kamu idaresinin muvafakatine veya her hangi bir hükme gerek olmaksızın tapu idaresince devreden kamu idaresi adına resen tescil edilir.” şeklinde şerh konulması için MEOP kayıtlarından da yararlanılarak ilgili tapu müdürlüğüne yazı yazılır.
2) Taşınmazların ferağ işlemleri Yönergenin 61 inci maddesine göre tamamlanır.
3) Devredilen taşınmazların yılda bir kez tespitleri yapılır.
e) Devir değişikliğinde gönderilecek bilgi ve belgeler
1) Adına devredilen kamu idaresi tarafından devre konu taşınmazın devir amacının değiştirilmesinin istenilmesi halinde, taşınmaz hakkında “Defterdarlıkça Bakanlığa gönderilecek bilgi ve belgeler” başlıklı (ç)bendinin (1) numaralı alt bendinin (a) bendinin (2), (4), (6), (8) ve (14) numaralı alt bentlerinde belirtilen bilgi ve belgelerle birlikte, taşınmazın özelliklerinde değişiklik olmuş ise buna ilişkin bilgi ve belgeler gönderilir.
2) Bir kamu idaresine devredilen bir taşınmazın başka bir kamu idaresi tarafından devrinin talep edilmesi halinde ise, bu maddenin birinci fıkrasının (a) ve (ç) bentlerinde belirtilen bilgi ve belgeler yeniden gönderilir. Ayrıca, taşınmazın devir edilmiş bulunduğu kamu idaresinin, değişiklik konusunda uygun görüşünün olup olmadığı bildirilir.
f) Devredilen taşınmazların geri alınması halinde gönderilecek bilgi ve belgeler
1) Devredilen taşınmazlar hakkında yapılacak periyodik kontrollerde, Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Tahsis ve Devri Hakkında Yönetmeliğin 9 ve 12 nci maddelerinde belirtilen sebeplerle, devir edilen taşınmazların geri alınması gerektiğinin tespit edilmesi halinde Bakanlığa yazılacak talep yazılarında, taşınmazlarla ilgili aşağıdaki bilgilere yer verilir.
2) Taşınmazın;
a) Devir yazısının tarih ve sayısı,
b) Geri alınması talebinin gerekçesi ve en son kullanım durumu,
c) Geri alınmasına ilişkin yerel birimin görüşü.
g) Taşınmazın teslimi ve geri almanın sonuçları
1) Devredilen taşınmazın tapudaki devir işleminden sonra devralan kamu idaresine, bir tutanak düzenlenmek suretiyle teslim edilir. Tutanakta; teslim tarihi, taşınmazın durumu, varsa üzerindeki bina ve tesisler, özelliklerinin neler olduğu ayrıntılı biçimde belirtilir.
2) Geri alınan taşınmazın tapudaki geri alma işleminden sonra, bir tutanak düzenlenmek suretiyle teslim alınır. Tutanakta, teslim alınma tarihi ile teslim tarihindeki durumuna göre, noksanlıklar ve fazlalıklar ayrıntılı biçimde belirtilir.
3) Geri alınan taşınmazın üzerine devralan kamu idaresi tarafından yapılan bina ve tesisler, bedelsiz olarak Hazineye geçeceğinden, muhdesat için malik kamu idaresince her hangi bir bedel veya tazminat ödenmez.
Madde 187- 4046 sayılı Kanuna göre bedelsiz devir işlemleri
(1) 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanuna göre Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca veya özelleştirme kapsam ve programındaki kurum ve kuruluşlarca yapılan bedelsiz devir talepleri MEOP’ta evrak ve devir modülüne işlenir. Talepler, Bakanlığa gönderilmeden önce aşağıdaki işlemler yapılır ve Bakanlıktan alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır:
a) Devri talep edilen taşınmazların güncel tapu kaydı temin edilir ve taşınmazların devrine engel herhangi bir şerh, beyan veya kısıtlılık olup olmadığı tespit edilir,
b) Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki tescil harici olan ve Hazine adına tapuya tescili mümkün olmayan taşınmazlardan olup olmadığı (özel mevzuatı gereğince tescili mümkün olmayanlar hariç) ilgili kadastro müdürlüğünden sorulur,
c) Bedelsiz devir talepleri Bakanlıkça değerlendirildiğinden, Bakanlığa gönderilecek yazıya yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler ile Yönergenin 55 inci maddesinde belirtilen belgeler eklenir,
ç) Taşınmazların bedelsiz devrine ilişkin Bakanlığın uygun görüş yazısı üzerine bedelsiz devir talebinde bulunan kurum ve kuruluşlar adına tapuya tescili için defterdarlıkça MEOP’tan yararlanılarak ilgili tapu müdürlüğüne ferağ yazılır ve Yönergenin 61 inci maddesine göre ferağ işlemleri tamamlanır,
d) Devrinde sakınca olmadığı tespit edilen taşınmazların 4046 sayılı Kanun kapsamında TEDAŞ’a yapılacak devir işlemlerine defterdarlıklar yetkili olup bu yetki devredilemez.
Madde 188- 4706 sayılı Kanuna göre bedelsiz devir işlemleri
(1) 4706 sayılı Kanuna göre Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğünce yapılan bedelsiz devir talepleri MEOP’ta evrak ve devir modülüne işlenir. Talepler, Bakanlığa gönderilmeden önce aşağıdaki işlemler yapılır ve Bakanlıktan alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır:
a) Devri talep edilen taşınmazların güncel tapu kaydı temin edilir ve taşınmazların devrine engel herhangi bir şerh, beyan veya kısıtlılık olup olmadığı tespit edilir,
b) Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğüne tahsisli olup olmadığı veya kullanımına bırakılıp bırakılmadığı MEOP kayıtlarından ve taşınmazların dosyasından tespit edilir,
c) Taşınmazların Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğünce kullanılıp kullanılmadığı ve fiili durumları mahallinde tespit edilir ve tutanak düzenlenir,
ç) 2863 sayılı Kanun kapsamında kalıp kalmadıkları ilgili kültür ve turizm il müdürlüğünden sorulur,
d) 4342 sayılı Kanun kapsamında kalıp kalmadıkları ilgili Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının ilgili taşra teşkilatından sorulur,
e) Milli Savunma Bakanlığına tahsisli taşınmazların;
1- Türk Silahlı Kuvvetleri envanterinde kayıtlı olup olmadığı Milli Savunma Bakanlığı İnşaat Emlak ve NATO Güvenlik Yatırımları Bölge Başkanlıklarından sorulur,
2- Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü ile ortak kullanılıp kullanılmadığına ilişkin mahallinde tutanak düzenlenir.
f) Taşınmazın 6831 sayılı Kanun kapsamında kalıp kalmadığı Orman Genel Müdürlüğü ilgili taşra teşkilatından, 6292 sayılı Kanun gereğince Orman ve Su İşleri Bakanlığı emrine geçen taşınmazlardan olup olmadığı, adı geçen Bakanlığın ilgili taşra teşkilatından sorulur,
g) Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlardan meydan işletmeciliği için Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından kullanılmakta olanların Hazine adına tescil edilmesi ilgili kadastro müdürlüğünden yazı ile istenir,
ğ) Bedelsiz devir talepleri Bakanlıkça değerlendirildiğinden, Bakanlığa gönderilecek yazıya yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler ile Yönergenin 55 inci maddesinde belirtilen belgeler eklenir,
h) Taşınmazların bedelsiz devrine ilişkin Bakanlığın uygun görüş yazısı üzerine Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü adına tapuya tescili için defterdarlıkça MEOP’tan yararlanılarak ilgili tapu müdürlüğüne ferağ yazısı yazılır ve tapu kaydına “Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğünün kuruluş amaçları dışında kullanılamaz.” şerhinin konulması istenir,
ı) Taşınmazların ferağ işlemleri, Yönergenin 61 inci maddesine göre tamamlanır,
i) Yapılacak devir ve tescil işlemleri ile diğer işlemler için Hazinece vergi, resim ve harç ödenmez.
Madde 189- 5393 sayılı Kanuna göre bedelsiz devir işlemleri
(1) 5393 sayılı Belediye Kanununa göre belediye başkanlıklarınca yapılan talepler, MEOP’ta evrak ve devir modülüne işlenir. Bakanlığa gönderilmeden önce aşağıdaki işlemler yapılır ve Bakanlıktan alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır:
a) Talep edilen taşınmazların dolgu imar planı, ölçekli krokisi ve dolgunun belediye tarafından yapıldığına ilişkin belgeler ilgili belediye başkanlığından yazı ile istenir,
b) Taşınmazların fiili ve kullanım durumları mahallinde tespit edilir ve tutanak düzenlenir,
c) Taşınmazlara ilişkin Bakanlığın uygun görüş yazısı üzerine, dolgu alanları mücavir alan sınırları dikkate alınarak ilgili belediyelerin tasarrufuna geçer. Büyükşehir belediyesi bulunan yerlerde ise dolgu alanları, hangi ilçe belediyesi sınırları içinde olduğuna bakılmaksızın büyükşehir belediyelerinin tasarrufuna bırakılır ve yazı ile ilgili belediyelere bildirilir,
ç) Belediyelerin tasarrufuna bırakılan yerlerin, 3621 sayılı Kanun ile Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uygun olarak kullanılıp kullanılmadığı yılda bir kez mahallinde kontrol edilir ve tutanak düzenlenir,
d) Belediyelerin kullanım talepleri Bakanlıkça değerlendirildiğinden, Bakanlığa gönderilecek yazıya yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler eklenir,
e) Aşağıdaki durumların varlığı halinde talepler Bakanlığa gönderilmeden, taleplerin sonra değerlendirilebileceği ilgili belediyelere İdarece yazı ile bildirilir;
1) Dolgu vasıflı olmakla birlikte bir kamu hizmetine tahsisli olan veya kiraya verilenler ile üzerinde kullanım izni tesis edilen yerlerin sözleşmelerinde öngörülen süre sonunda taleplerin değerlendirilebileceği,
2) Belediyelerin tasarrufuna bırakılması gereken ancak, Bakanlıkça gelirin paylaşımı esasına dayalı olarak belediyelere kiraya verilen alanların kira sözleşmelerinin, bu alanlarla sınırlı olmak üzere, talepleri halinde feshedildikten sonra taleplerinin değerlendirileceği.
Madde 190- 2981 sayılı Kanuna göre bedelsiz devir işlemleri
(1) 2981 sayılı Kanuna göre il özel idaresi ve belediye başkanlıklarınca yapılan bedelsiz devir talepleri MEOP’ta evrak ve devir modülüne işlenir ve aşağıdaki işlemler yapılır:
a) Başvuruda istenilecek belgeler
1) Belediye ve il özel idarelerince devri talep edilen taşınmazlara ilişkin olarak yapılan başvurularda aşağıda belirtilen belgelerin olup olmadığı kontrol edilir:
a) 2981 sayılı Kanun kapsamında kalan Hazine taşınmazının devrinin talep edildiğine ilişkin alınmış belediye encümen kararı,
b) Gecekonduların renkli olarak işaretlendiği, onaylı 1/1000 ölçekli ıslah imar planı örneği,
c) Devri talep edilen taşınmazlara ait imar dağıtım cetvelleri,
ç) Yoğun ve çarpık yapılaşma nedeniyle mevcut imar planının uygulama kabiliyetinin kalmamış olması halinde, bu planın ıslah imar planı olarak kabul edildiğine ilişkin belediye meclis kararı,
d) Müracaat formu ve düzenlenmiş olması halinde tapu tahsis belgesi,
e) Taşınmaz üzerinde bu Kanun kapsamında bir yapı bulunup bulunmadığına ve yapının 10/11/1985 tarihinden önce yapıldığına ilişkin belgeler,
f) Yapının üçüncü kişilere satılmış olması halinde satış sözleşmesi.
b) Taleplerin değerlendirilmesi
1) Devri talep edilen taşınmazların güncel tapu kaydı temin edilir ve taşınmazların devrine engel herhangi bir şerh, beyan veya kısıtlılık olup olmadığı tespit edilir.
2) Taşınmazın devrine engel bir hususun bulunup bulunmadığının tespiti için, müracaatın 2981 sayılı Kanuna uygun olarak yapılıp yapılmadığı kontrol edilir.
3) Taşınmazların ıslah imar planı sonucu oluşup oluşmadığı veya mevcut imar planının yoğun ve çarpık yapılaşmadan dolayı uygulanamıyor olması halinde, bu planın ıslah imar planı olarak kabul edildiğine ilişkin belediye meclis kararı olup olmadığı kontrol edilir.
4) Üzerinde 2981 sayılı Kanun kapsamında tapu tahsis belgesi almış veya almaya hak kazanmış kişilere ait gecekondu bulunup bulunmadığı (müracaatın ait olduğu gecekondunun mevcudiyetini koruyup korumadığı) taşınmazın mahallinde tespit edilir ve tutanak düzenlenir.
5) Kanunun öngördüğü planlarda (binaların azami yüksekliği 12.50 metreyi geçmemek üzere) taşınmazların konut alanı olarak ayrılıp ayrılmadığı kontrol edilir.
6) 2981 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde belirtilen yerler kapsamında kalıp kalmadığı gerektiği takdirde ilgili kurumlardan yazı ile sorularak tespit edilir.
7) Müracaat tarihindeki taşınmazın imar durumu, yapının niteliği ve gecekondunun müracaat tarihindeki konut ve müştemilat olarak işgal alanı, müracaatın kabulü esnasında yeminli özel teknik bürolarca doldurulması zorunlu olan tespit formu eki röleve planı ve röperli ölçü krokisi üzerinden tespit edilir.
8) Taşınmazın bulunduğu bölgede ıslah imar planı bulunup bulunmadığı, bu planda yapının ayrıldığı amaç, kat adedi ve kullanım şekli kontrol edilir.
9) Taşınmaz üzerinde bulunan yapının 10/11/1985 tarihinden önce yapılıp yapılmadığının, 23/7/1986 tarihli ve 19173 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3290 Sayılı Kanun İle Bazı Maddeleri Değiştirilen ve Bazı Maddeler Eklenen 2981 Sayılı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 28 inci maddesinde belirtilen belgelerden herhangi biri ile belgelendirilip belgelendirilemediği kontrol edilir.
c) Onay işlemleri
1) Yapılan değerlendirme sonucunda, devre engel bir durumu bulunmayan Hazineye ait taşınmazların, ilgili idarece belirlenecek hak sahibine aşağıdaki şartlar dikkate alınarak tapusu verilmek üzere ilgili idareye devri için defterdarlıkça MEOP’tan yararlanılarak onay alınır:
a) 2981 sayılı Kanuna göre müracaatta bulunulduğu tarihte gecekonduların konut ve müştemilat olarak işgal alanı ve tapu tahsis belgelerindeki miktar üst sınır olarak dikkate alınması,
b) Islah imar planında getirilen ölçülere uygun olması,
c) 2981 sayılı Kanunun öngördüğü dörtyüz metrekareden fazla olmaması,
ç) Belediye veya il özel idaresince hak sahibine arsa yahut pay olarak tahsis edilebilmesi için taşınmazların 2981 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin (b) bendi kapsamında kalması,
gerekir.
ç) 2981 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin (d) bendi kapsamında kalan köylerde yapılacak işlemler
1) 2981 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında kalan bir köydeki Hazine taşınmazının, müracaat tarihinde konut ve müştemilat olarak işgal ettikleri alan, müracaatın kabulü esnasında yeminli özel teknik bürolarca doldurulması zorunlu olan tespit formu eki röleve planı ve röperli ölçü krokisi üzerinden tespit edilir.
2) Hak sahipliği araştırması, nüfus ve tapu idarelerinden de araştırılmak suretiyle defterdarlıkça yapılır.
3) Arsa bedellerinin tespitinde hak sahiplerinin beyan edeceği değer esas alınır. Ancak defterdarlıkça gerekli görüldüğü takdirde 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre bedel tespiti yaptırılır.
4) Beyan edilen bedel, tespit edilen bedelin üçte ikisinden az değilse beyan edilen bedel; şayet beyan edilen bedel, tespit edilen bedelin üçte ikisinden az ise tespit edilen bedel esas alınır.
5) Hak sahibinden tahsil edilen arsa bedeli bütçeye irat kaydedilir.
6) 2981 sayılı Kanunun tanıdığı dörtyüz metrekare üst sınırı geçmemek üzere, defterdarlıkça belirlenecek hak sahiplerine tam veya paylı olarak tapularının verilmesi hususunda MEOP’tan yararlanılarak onay alınır.
d) Diğer işlemler
1) Taşınmazlardan arta kalan kısımların; 2981 sayılı Kanun kapsamındaki gecekondulardan, hak sahiplikleri daha sonra tespit edilen şahıslar ile gecekonduları bulunduğu yerde korunamayan hak sahiplerine, aynı Kanunun 13 üncü maddesinin (b) bendi ile 23/7/1986 tarihli ve 19173 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3290 Sayılı Kanun İle Bazı Maddeleri Değiştirilen ve Bazı Maddeler Eklenen 2981 Sayılı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 25 inci maddesine göre yer gösterme amacında kullanılması ve 2981 sayılı Kanun amaçları dışında kullanılmaması gerektiğinden, aykırı bir kullanımın söz konusu olması veya taşınmaz üzerinde hak sahibine ait bu Kanun kapsamında bir yapı bulunmaması halinde, tapu kütüğünde yer alan şerhe istinaden Hazine adına tescil edilmesi için İdarece gerekli işlemlere başlanır.
e) Devir yetkisi
1) Devrinde sakınca olmadığı tespit edilen taşınmazların devrine defterdarlıklar yetkili olup bu yetki devredilemez.
f) Ferağ işlemleri
1) 2981 sayılı Kanun kapsamında devri uygun görülen taşınmazlardan, hak sahipliği araştırması ilgili belediyece yapıldıktan sonra belirlenen hak sahiplerine tapuları verilmek üzere;
a) Belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeler,
b) Dışında (mülga 6785 sayılı Kanunun ek 8 inci maddesi gereğince çıkarılan Yönetmeliğin 1.03 maddesi kapsamı içinde) ise il özel idareleri,
adına tapuya tescili için defterdarlıkça Yönergenin 61 inci maddesine göre ferağ işlemleri tamamlanır.
c) 2981 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında kalan köylerdeki Hazine taşınmazları için de aynı şekilde işlem yapılır.
g) Taşınmazların tapu kaydına konulacak şerh
1) Devir esnasında ilgili tapu müdürlüğüne yazılan ferağ yazısında, taşınmazın tapu kütüğüne “2981 sayılı Kanun ve söz konusu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak kullanılmaması halinde, bedelsiz olarak tekrar Hazineye iade edilecektir” şeklinde şerhin konulması istenir.
Madde 191- 7269 sayılı Kanuna göre bedelsiz devir işlemleri
(1) 7269 sayılı Kanuna göre kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan bedelsiz devir talepleri MEOP’ta evrak ve devir modülüne işlenir. Talepler, Bakanlığa gönderilmeden önce aşağıdaki işlemler yapılır ve Bakanlıktan alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır:
a)Bedelsiz devri talep edilen Hazineye ait taşınmazlarına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından yazı ile istenir,
b) Devri talep edilen taşınmazların güncel tapu kaydı temin edilir ve taşınmazların devrine engel herhangi bir şerh, beyan veya kısıtlılık olup olmadığı tespit edilir,
c) Bedelsiz devir talepleri Bakanlıkça değerlendirildiğinden, Bakanlığa gönderilecek yazıya yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler ile Yönergenin 55 inci maddesinde belirtilen belgeler eklenir,
ç) Taşınmazların bedelsiz devrine ilişkin Bakanlığın uygun görüş yazısı üzerine ilgili kamu kurum ve kuruluşları adına tapuya tescili için İdarece Yönergenin 61 inci maddesine göre ferağ işlemleri tamamlanır.
Madde 192- 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanuna göre bedelsiz devir işlemleri
(1) 4628 sayılı Kanuna göre iletim lisansı sahibi kamu tüzel kişileri tarafından yapılan devir talepleri MEOP’ta evrak ve devir modülüne işlenir. Talepler, Bakanlığa gönderilmeden önce aşağıdaki işlemler yapılır ve Bakanlıktan alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır:
a) Kamulaştırma yapan kuruluşa ve talep sahibi kuruluşun niteliklerine ilişkin belgeler ile kamulaştırma işlemine ilişkin belgeler ilgili kuruluşlardan yazı ile istenir,
b) Taşınmazların 3/3/2001 tarihi ile 9/7/2008 tarihleri arasında kamulaştırılıp kamulaştırılmadığı ilgili kuruluş veya tapu müdürlüğünden kontrol edilir,
c) Devri talep edilen taşınmazların güncel tapu kaydı temin edilir ve taşınmazların devrine engel herhangi bir şerh, beyan veya kısıtlılık olup olmadığı tespit edilir,
ç) Bedelsiz devir talepleri Bakanlıkça değerlendirildiğinden, Bakanlığa gönderilecek yazıya yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler ile Yönergenin 55 inci maddesinde belirtilen belgeler eklenir,
d) Taşınmazların bedelsiz devrine ilişkin Bakanlığın uygun görüş yazısı üzerine ilgili kamu tüzel kişileri adına tapuya tescili için İdarece Yönergenin 61 inci maddesine göre ferağ işlemleri tamamlanır.
Madde 193- 3573 sayılı Kanuna göre bedelsiz devir işlemleri
(1) 3573 sayılı Kanuna göre kişilerce yapılan bedelsiz devir talepleri MEOP’ta evrak ve devir modülüne işlenir. Talepler, Bakanlığa gönderilmeden önce aşağıdaki işlemler yapılır ve Bakanlıktan alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır:
a) Devri talep edilen taşınmazların güncel tapu kaydı temin edilir ve taşınmazların devrine engel herhangi bir şerh, beyan veya kısıtlılık olup olmadığı tespit edilir,
b) Taşınmazların fiili kullanım durumu mahallinde tespit edilir ve tutanak düzenlenir,
c) Taşınmazların beş yıl süre ile amacına uygun kullanılıp kullanılmadığının ve taşınmazların bedelsiz devrine ilişkin görüşlerinin bildirilmesi ilgili Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının ilgili taşra teşkilatından yazı ile istenir ve ayrıca, gerektiği takdirde İdarece de mahallinde tespit yaptırılır,
ç) Bedelsiz devir talepleri Bakanlıkça değerlendirildiğinden, Bakanlığa gönderilecek yazıya yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler ile Yönergenin 55 inci maddesinde belirtilen bilgi ve belgeler eklenir,
d) Taşınmazların bedelsiz devrine ilişkin Bakanlığın uygun görüş yazısı üzerine ilgili kişiler adına tapuya tescili için İdarece Yönergenin 61 inci maddesine göre ferağ işlemleri tamamlanır.
e) İlgili tapu müdürlüğüne yazılan ferağ yazısında, bu şekilde verilen taşınmazların hiç bir şekilde veriliş amacı dışında kullanılamayacağı, bu taşınmazların; miras dahil hiç bir şekilde bölünemeyeceği, veriliş tarihindeki yüzölçümünün hiç bir şekilde küçültülemeyeceği, aksi takdirde Hazinece geri alınacağı hususlarında taşınmaz siciline gerekli şerh verilmesi istenir.
Madde 194- 5335 sayılı Kanuna göre bedelsiz devir işlemleri
(1) 21/4/2005 tarihli ve5335 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun32 nci maddesine göre Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğünce yapılan bedelsiz devir talepleri MEOP’ta evrak ve devir modülüne işlenir. Talepler, Bakanlığa gönderilmeden önce aşağıdaki işlemler yapılır ve Bakanlıktan alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır:
a) Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğünden özelleştirme kapsam ve programına alındıklarına dair Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararı istenir,
b) Taşınmazların özelleştirme kapsam ve programına alınan liman işletmelerinin kullanımında bulunup bulunmadığı, liman sahasında kalıp kalmadığı ve fiili durumları mahallinde tespit edilir ve tutanak düzenlenir,
c) Devri talep edilen taşınmazların güncel tapu kaydı temin edilir ve taşınmazların devrine engel herhangi bir şerh, beyan veya kısıtlılık olup olmadığı tespit edilir,
ç) Bedelsiz devir talepleri Bakanlıkça değerlendirildiğinden, Bakanlığa gönderilecek yazıya yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler ile Yönergenin 55 inci maddesinde belirtilen bilgi ve belgeler eklenir,
d) Taşınmazların bedelsiz devrine ilişkin Bakanlığın uygun görüş yazısı üzerine Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğü adına tapuya tescili için İdarece Yönergenin 61 inci maddesine göre ferağ işlemleri tamamlanır,
e) Özelleştirme programına alınan ve Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğünün kullanımında bulunan liman sahaları içerisinde yer alan, Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazların bedelsiz olarak devredilmesi işlemlerinde Bakanlıkça defterdarlığa devredilen yetki çerçevesinde işlem yapılır.
Madde 195- 6237 sayılı Kanuna göre bedelsiz devir işlemleri
(1) 6237 sayılı Limanlar İnşaatı Hakkında Kanuna göre işletme teşekküllerince, il özel idarelerince, belediye başkanlıklarınca veya Vakıflar Genel Müdürlüğünce yapılan bedelsiz devir talepleri MEOP’ta evrak ve devir modülüne işlenir. Talepler, Bakanlıktan alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır.
Madde 196- Yatırımların teşvik edilmesine ilişkin işlemler
(1) 21/1/1998 tarihli ve4325 sayılı Olağanüstü Hal Bölgesinde ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde İstihdam Yaratılması ve Yatırımların Teşvik Edilmesi İle 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun mülga 8 ve 5084 sayılı Kanunun mülga 5 inci maddelerinin mülga tarihlerinden önce yatırımların ve istihdamın arttırılması amacıyla gerçek veya tüzel kişilere bedelsiz olarak devredilen arazi veya arsalar üzerinde gerçekleştirilmesi taahhüt edilen yatırımlara ilişkin gerçek ve tüzel kişilerin talepleri MEOP’ta evrak ve devir modülüne işlenir. Talepler, Bakanlığa gönderilmeden önce aşağıdaki işlemler yapılır ve Bakanlıktan alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır:
a) Süre uzatımı talebi
1) Yatırımcı gerçek veya tüzel kişilerin ek süre talebi üzerine mahallinde taşınmazın fiili durumu tespit edilir ve tutanak düzenlenir.
2) Dilekçe ve bu talebin gerekçelerine ilişkin bilgi ve belgeler yazı ekinde Bakanlığa gönderilir ve alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır.
b) Bedeli karşılığında şerh terkini
1) Yatırımcı gerçek veya tüzel kişilerin şerh terkini talebi üzerine mahallinde taşınmazın fiili durumu tespit edilir ve tutanak düzenlenir.
2) Yatırımcı gerçek veya tüzel kişiler tarafından taahhüt edilen ve devir sırasında belirtilen koşullardan, toplam sabit yatırım tutarının yüzde ellisinin tamamlanıp tamamlanmadığının tespit edilmesine esas olmak üzere, devredilen yılın birim fiyatları dikkate alınmak suretiyle, Çevre ve Şehircilik ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlıklarının ilgili taşra teşkilatından teknik rapor düzenlenmesi yazı ile istenir.
3) Devir bedeli, Yönergenin “Değerleme İşlemleri” kısmında belirtildiği şekilde tespit edilir ve değer tespiti, anılan Yönerge eki “Tahmin Edilen Bedel Tespit Raporu”nun (EK-3) “Taşınmazın Değerini Etkileyebilecek Diğer Hususlar” bölümünde gösterilir.
4) Dilekçe ve bu talebin gerekçelerine ilişkin bilgi ve belgeler yazı ekinde Bakanlığa gönderilir ve alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır.
c) Beş yıllık sürenin başlatılması
1) Yatırımcı gerçek veya tüzel kişilerin talebi üzerine mahallinde taşınmazın fiili durumu tespit edilir ve tutanak düzenlenir.
2) Yatırımın 4325 ve 5084 sayılı Kanunlar, 21/4/2004 tarihli ve 25440 sayılı Hazineye, Katma Bütçeli Kuruluşlara, Belediyelere veya İl Özel İdarelerine Ait Arazi veya Arsaların Gerçek veya Tüzel Kişilere Bedelsiz Devrine İlişkin Yönetmelik ve eki taahhütnamedeki şartlara uygun olarak tamamlandığının tespit edilmesine esas olmak üzere, devredilen yılın birim fiyatları dikkate alınmak suretiyle, Çevre ve Şehircilik ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlıklarının ilgili taşra teşkilatından teknik rapor düzenlenmesi yazı ile istenir.
3) Yatırımcı gerçek veya tüzel kişilerden, istihdamın sağlandığına ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumu bildirgeleri istenir.
ç) Beş yıllık sürenin tamamlanması halinde şerh terkini
1) Yatırımcı gerçek veya tüzel kişilerin talep dilekçesi ekinde, yatırımın 4325 ve 5084 sayılı Kanunlar, Hazineye, Katma Bütçeli Kuruluşlara, Belediyelere veya İl Özel İdarelerine Ait Arazi veya Arsaların Gerçek veya Tüzel Kişilere Bedelsiz Devrine İlişkin Yönetmelik ve eki taahhütnamedeki şartlara uygun olarak sürdürüldüğüne ilişkin bilgi ve belgelerin olup olmadığı kontrol edilir. Olmaması halinde ilgili gerçek ve tüzel kişilerden yazı ile istenir.
2) Dilekçe ve bu talebin gerekçelerine ilişkin bilgi ve belgeler yazı ekinde Bakanlığa gönderilir ve alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır.
d) Devir işleminin iptali
1) Yatırımın 4325 ve 5084 sayılı Kanunlar, Hazineye, Katma Bütçeli Kuruluşlara, Belediyelere veya İl Özel İdarelerine Ait Arazi veya Arsaların Gerçek veya Tüzel Kişilere Bedelsiz Devrine İlişkin Yönetmelik ve eki taahhütnamedeki şartlara uygun olarak yatırım teşvik belgesinde veya Bakanlıkça uygun görülen sürede tamamlanıp tamamlanmadığı İdarece mahallinde tespit edilir ve tutanak düzenlenir.
2) Ayrıca, Çevre ve Şehircilik ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlıklarının ilgili taşra teşkilatından teknik rapor düzenlenmesi yazı ile istenir.
3) Yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler yazı ekinde Bakanlığa gönderilir ve alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır.
Madde 197- 5957 sayılı Kanuna göre bedelsiz devir işlemleri
(1) 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin altıncı fıkrasına göre yapılan bedelsiz devir taleplerinin MEOP’ta evrak ve devir modülüne kayıtları yapılır. Bakanlığa gönderilmeden önce aşağıdaki işlemler yapılır ve Bakanlıktan alınacak talimata göre işlem sonuçlandırılır:
a) Devri talep edilen taşınmazların güncel tapu kaydı temin edilir ve taşınmazların devrine engel herhangi bir şerh, beyan veya kısıtlılık olup olmadığı, imar planında toptancı hal yeri olarak belirlenip belirlenmediği tespit edilir,
b) Taşınmazların mahallinde tespiti yapılır ve fiili kullanımına ilişkin tespit tutanağı düzenlenir,
c) Devri talep edilen taşınmazlar üzerine yapılacak tesislerin inşaatına ne zaman başlanacağı, ne zaman tamamlanacağı ve ne zaman faaliyete geçileceğine ilişkin bilgi ve belgeler belediyeden temin edilir,
ç) Bedelsiz devir talepleri Bakanlıkça değerlendirildiğinden, Bakanlığa gönderilecek yazıya yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler ile Yönergenin 55 inci maddesinde belirtilen bilgi ve belgeler eklenir,
d) Taşınmazların bedelsiz devrine ilişkin Bakanlığın uygun görüş yazısı üzerine ilgili belediye adına tapuya tescili için İdarece MEOP’tan yararlanılarak ilgili tapu müdürlüğüne ferağ yazısı yazılır ve taşınmazların tapu kütüğüne, devir amacına uygun kullanılmaması halinde geri alınacağına dair aynı Kanunda öngörülen şerhin konulması istenir,
e) Taşınmazların ferağ işlemleri Yönergenin 61 inci maddesine göre tamamlanır.
Madde 198- Bedelsiz devredilen ve devir amacında kullanılmayan taşınmazların geri alınmasına ilişkin işlemler
(1) Yönergenin bu bölümünde belirtilen esaslara göre bedelsiz devredilen taşınmazların, devir amacı dışında kullanıldığı yapılan tespitler sonucunda belirlenirse, bu taşınmazların herhangi bir bildirime gerek kalmaksızın tapu kaydına işlenen şerhe istinaden öncelikle idari yoldan Hazine adına tescili ilgililerinden talep edilir. Talebi müteakip bir ay içerisinde Hazine adına tesciline muvafakat verilmez ise ihtiyati tedbir talepli olarak tapu iptal ve tescil davasının açılması muhakemat müdürlüğü veya Hazine avukatlığından yazı ile istenir.
Bir Cevap Yazın